تفسیر آیه ۲۳ سوره احزاب؛ وفاداری مؤمنان به عهد الهی

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام ابوالفضل نظری مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان در تفسیر آیه ۲۳ سوره أحزاب (مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ ۖ فَمِنهُم مَن قَضیٰ نَحبَهُ وَمِنهُم مَن یَنتَظِرُ ۖ وَما بَدَّلوا تَبدیلًا)، گفت: در حوادثی که همیشه اتفاق می‌افتد مردم در برابر این حوادث دسته‌های مختلفی می‌شوند: گاهی شدت حوادث طیف‌های مختلفی را صورت می‌دهد به طوری که گاهی فقط دو طیف مؤمن و غیر مؤمن شکل می‌گیرد و گاهی در برابر یک مسئله مهم مؤمنین هم چند دسته می‌شوند و غیر مؤمنان هم در دسته‌های مختلفی واقع می‌شوند.

حجت الاسلام نظری افزود: هر اندازه حوادث سخت‌تر و سنگین‌تر باشد، تفکیک افراد بیشتر می‌شود، به همین جهت در این آیه شریفه می‌فرماید من المومنین رجال صدقوا ما عاهد الله علیه: وقتی جریانات سخت پیش آمد جنگ حمراء الاسد رخ داد (که بعد از شکست جنگ احد پیش آمد)، جنگ احزاب، جنگ حنین پیش آمد که در این جنگ‌های مختلف شرایطی وجود داشت که کار خیلی دشوار می‌شد و مقاومت و استقامت برای همه مقدور نبود و همه نمی‌توانستند در یک حد استقامت داشته باشند، لذا تفکیک می‌شدند.

حجت الاسلام نظری افزود: عده‌ای به عنوان منافقین آشکار می‌شدند (با وصف فی قلوبهم مرض) چنانچه در جنگ احد آشکار شد؛ عده‌ای در جنگ حاضر می‌شدند اما وقتی جنگ سخت می‌شد، فرار می‌کردند؛ عده‌ای هم فرار نمی‌کردند اما از ترسی که برایشان ایجاد شده بود، دل‌هایشان سست بود و قدرت جنگیدن پیدا نمی‌کردن، به همین جهت در این آیه شریفه می‌فرماید: در برابر حوادث سخت آن عده‌ای از مؤمنین که مردانه به عهد خود وفادار می‌مانند و اینها با همه عهدهایی که کرده بودند و پیمان‌هایی که بسته بودند که در جنگ فرار نکنند و تا پای جان بایستند، روشن است که بایستی این آمادگی از قبل در زندگی انسان ایجاد شود تا در وقت سختی و شدت بروز و ظهور کند، نه اینکه در حین شدائد و سختی‌ها و ترس‌ها ایجاد شود.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان ادامه داد: از این رو در آیه ۱۵۵ سوره آل عمران اشاره شده که آن کسانی که در احد وقتی جنگ سخت شد و فرار کردند، کسانی بودند که از قبل معصیت‌ها و لغزش‌هایی در وجودشان بود که شیطان اینها را ذخیره کرده بود تا در بزنگاه و در اوج جنگ که نزاع حق و باطل بود، اینها را به فرار وادار کرد.

وی همچنین با اشاره به آیه انَّ الَّذینَ تَوَلَّوْا مِنْکُمْ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیْطانُ بِبَعْضِ ما کَسَبُوا وَ لَقَدْ عَفَا اللهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللهَ غَفُورٌ حَلیمٌ [آل عمران/۱۵۵، افزود: پس انسان بایستی دائماً حسابرسی داشته باشد. اگر می‌خواهد در اوج باشد، اگر می‌خواهد از کسانی باشد که به عهدشان وفا کردند، اگر می‌خواهد آماده شهادت باشد و هیچ لغزش و فراری در زندگیش نباشد، باید سابقه زندگی‌اش را مرور کند. لازم است اشکالاتمان را درست کنیم، استغفاری اگر لازم است، حق الناسی اگر لازم است ادا بکنیم.

حجت الاسلام نظری گفت: در این آیه شریفه تعبیر «رجال» یعنی کسی که روی پایش می‌ایستد و اهل فرار نیست؛ رجل بودن در اینجا به معنای مردانگی و ایستادگی است.

وی افزود: و منهم من قضا نحبه… اینها رجال دو دسته می‌شوند: عده‌ای کسانی هستند که در اوج سختی‌هایی که پیش می‌آید وقتی همه علیه شأن متحد شدند، وقتی به ایشان گفتند همه در مقابل شما هستند، ایمانشان زیاد می‌شود؛ این مؤمنین می‌گویند اینجا جای شکوفا شدن استعداد ماست، لذا به آن عهدی که داشتند وفا کردند و به شهادت رسیدند.

و منهم من ینتظر: کسانی هستند که منتظرند

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان گفت: این منتظران همیشه کارشان سخت‌تر است؛ چون در سخت‌ترین لحظات همراه گروه اول بودند، اما بعد از اینکه آنها شهید شدند، اینها باید در حوادث دیگر اجتماعی مجدد دچار آزمایش و ابتلائات شوند. لذا امیرالمومنین علی علیه السلام بعد از اینکه حمزه و جعفر و امثال اینها شهید شده بودند می‌فرماید: از مصداق و منهم من ینتظر «من هستم».

حجت الاسلام نظری افزود: بنابراین کسانی که ماندند الگوی خویش را در ماندن امیر مؤمنان می‌بینند که آن رجل درجه یک اسلام و آن امام عالی و آن شهید مجاهد کامل می‌تواند الگوی من منتظر باشد که در دوران انتظار باعث نشود محبت‌ها و کشش‌ها و زینت‌های دنیا انسان را به طرف خود جذب کند.