خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: در حالی که کمتر از سه ماه از برقراری آتش‌بس بین رژیم صهیونیستی و حماس می‌گذرد و در مرحله اول در چندین مرتبه اسرای دو طرف آزاد شده‌اند، اما تل‌آویو از اجرای مرحله دوم آتش‌بس سر باز زده و به این ترتیب شاهد نقض آتش‌بس و تشدید مجدد حملات صهیونیست ها به مناطق شمالی، مرکزی و جنوبی نوار غزه هستیم.
رژیم صهیونیستی حاضر به پایان جنگ نیست
توافق آتش‌بس بین رژیم صهیونیستی و حماس در آخرین روزهای دولت بایدن به امضا رسید و مرحله اول آن نیز با آزادسازی اسرا بین دو طرف انجام شد. با این حال قرار بود در شانزدهمین روز آتش‌بس، طرفین در مورد پایان دائمی جنگ وارد مذاکره شوند. اما این رژیم نه تنها با طرح درخواست‌هایی فراتر از توافق مانند آزادی بیشتر اسرا از سوی حماس و استنکاف از اجرای مرحله دوم توافق یعنی آغاز عقب‌نشینی از غزه، توافق آتش‌بس را ناکام گذاشت بلکه حملات مجدد هوایی و زمینی به غزه را نیز آغاز کرده است.
در این چارچوب بسیاری از تحلیلگران و مقامات سابق این رژیم معتقدند که سرکردگان صهیونیست به عمد توافق آتش‌بس را نقض کرده‌اند. به نظر می‌رسد که تل‌آویو تمایلی به پایان جنگ غزه ندارد چراکه مذاکرات برای مرحله دوم این توافق در نهایت منجر به پایان جنگ و آزادی تمام ۵۹ اسیر صهیونیست می‌شود که هنوز در غزه نگهداری می‌شوند. این در حالی است که نتیجه عینی این اقدامات رژیم اشغالگر، به خطر انداختن جان اسرا است. انجمن خانواده‌های اسیران در سرزمین‌های اشغالی نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «بزرگ‌ترین ترس ما محقق شده و از اختلال عمدی در روند بازگرداندن اسرا ترسیده‌ایم».
حمایت آمریکا دلیل اصلی نقض آتش‌بس
مهم‌ترین عاملی که رژیم صهیونیستی را به نقض آتش‌بس سوق داده است، رویکرد دولت آمریکا است. در حالی که ترامپ در ابتدای سال جاری میلادی مدعی حمایت از توافق آتش‌بس در غزه بود، اما اکنون از حملات مجدد رژیم صهیونیستی حمایت می‌کند. آموس هارل کارشناس روزنامه هاآرتص در این باره معتقد است: «اسرائیل آگاهانه توافق آتش‌بس با حماس را - با تایید آمریکا - نقض کرد، زیرا نمی‌خواست به طور کامل به شرایطی که دو ماه پیش به آن متعهد شده بود عمل کند». شواهد عینی نیز نقش تعیین کننده آمریکا در نقض عهد را تایید می‌کند.
۱. ترامپ در ابتدا تعلیق ارسال بمب‌هایی به وزن ۲ هزار پوند به تل‌آویو را برداشت و پس از آن مقرر شد ۱۸۰۰ بمب از نوع MK-۸۴ به این رژیم تحویل داده شود. در واقع با واگذاری این بمب‌ها، ترامپ عملا به این رژیم اجازه داده است تا مناطق پر ازدحام در غزه هدف قرار دهد و باعث تلفات انسانی گسترده شود.
۲. ترامپ در ادامه با پیشنهاد انتقال بیش از یک میلیون نفر از غزه به اردن و مصر، مدعی طرح صلح در خاورمیانه شود. او در این باره گفت: «شما در مورد ۱.۵ میلیون نفر صحبت می‌کنید و ما فقط همه چیز را پاک‌سازی می‌کنیم». او در دیدار با پادشاه اردن از این کشور خواست تا شهروندان فلسطینی بیشتری را بپذیرد. ترامپ همچنین در مصاحبه‌ای مدعی شد: «غزه در طول قرن‌ها درگیری‌های بسیاری داشته است و من نمی‌دانم، باید اتفاقی بیفتد؛ این به معنای واقعی کلمه یک مکان تخریب است، همه چیز ویران شده است و مردم در آنجا می‌میرند، بنابراین من ترجیح می‌دهم با برخی از کشورهای عربی وارد تعامل شوم و در مکان دیگری مسکن بسازم که شاید بتوانند در آرامش زندگی کنند».
۳. در نهایت دستور کار سیاست خارجی آمریکا قبل از آغاز مرحله دوم آتش‌بس بین طرفین به سمت مواردی فراتر از متن توافق سوق یافت. چه اینکه استیو ویتکاف فرستاده ترامپ در خاورمیانه با نادیده گرفتن توافق قبلی، پیشنهادی را برای شرایط آتش‌بس جدید ارائه کرد و آزاد کردن اسرای صهیونیست بیشتری را قبل از آغاز مذاکرات پایان جنگ، خواستار شد.
در واقع می‌توان گفت بعد از پذیرش توافق آتش‌بس که نوعی پیروزی برای حماس محسوب می‌شد و به ویژه با اجرای مرحله دوم، عقب‌نشینی تل‌آویو از محورهای فیلادلفیا و نتساریم به طور کامل محقق می‌شد، دولت جدید آمریکا در حمایت از متحد خود وارد عمل شد و شروط جدیدی را مطرح کرده است.
رژیم اشغالگر نیز ضمن تحت فشار قرار دادن حماس برای موافقت با این شرایط، با نقض آتش‌بس به جنگ بازگشته است. آمریکا مهم‌ترین حامی رژیم اشغالگر محسوب می‌شود و بیشترین تسلیحات را برای این رژیم تامین می‌کند و در عین حال تنها کشوری است که از اهرم نفوذ واقعی علیه این رژیم برخوردار است. بنابراین تا زمانی که آمریکا تعهدات خود در حمایت از آتش‌بس و حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را نقض می‌کند، نمی‌توان به پایان جنگ به ویژه آنجا که تعهدات واقعی و میدانی اشغالگران در میان است، داشت.
بحران‌های داخلی رژیم صهیونیستی
آغاز یک جنگ جدید یا شانه خالی کردن از تعهدات همواره یکی از ابزارهایی است که بازیگران مواجه با بحران داخلی به آن دست می‌زنند. اگرچه آغاز طوفان الاقصی و ضربه سخت حماس باعث شد تا صهیونیست‌ها درگیری‌های داخلی خود را به حالت تعلیق درآورند و یک جبهه نظامی واحد در برابر حماس ایجاد کنند، اما اکنون درگیری و بحران مشخصه اصلی سیاست داخلی رژیم صهیونیستی است.
ائتلاف حاکم در سرزمین‌های اشغالی پس از ۱۸ ماه جنگ در صدد است تا کنترل خود را بر دیگر شاخه‌های دولت گسترش دهد. این اقدامات پس از تلاش دولت برای اخراج رئیس سرویس اطلاعات داخلی اسرائیل و همچنین دادستان کل که وظیفه تحقیقات در مورد نتانیاهو و دستیارانش را بر عهده داشتند، اعتراض بسیاری را سبب شده است. از منظر بسیاری این اقدام نتانیاهو، استقلال قوه قضائیه را از بین می‌برد.
جناح‌های راست افراطی مانند حزب صهیونیسم دینی به ریاست بتسلائل اسموتریچ و حزب قدرت یهود به ریاست ایتمار بن گویر به شدت حامی از سرگیری جنگ با حماس هستند. بن گویر وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی که در ابتدای ژانویه در اعتراض به انعقاد آتش بس با غزه از دولت خارج شده بود، پس از آغاز مجدد حملات در ۱۸ مارس که به کشته شدن صدها فلسطینی منجر شد، این اقدام را ستود و حزب خود را به دولت بازگرداند و اکثریت نتانیاهو در پارلمان را تقویت کرد.
ایهود اولمرت، نخست وزیر پیشین این رژیم در مصاحبه‌ای گفت: «نتانیاهو حاضر است همه چیز را برای بقای خود فدا کند و ما بیش از آنچه مردم تصور می‌کنند به جنگ داخلی نزدیک شده‌ایم. در غزه، ما به جنگ بازگشته‌ایم. برای چه؟ و در خارج از کشور، هرگز چنین نفرت، چنین مخالفتی با اسرائیل را به یاد نمی‌آورم.» نکته قابل توجه این است که نتانیاهو با نقض آتش‌بس، خشم صهیونیست‌ها را در سرزمین‌های اشغالی برانگیخته است. این دیدگاه در جامعه صهیونیستی وجود دارد که نتانیاهو از بازگشت به جنگ از لحاظ سیاسی سود می‌برد، اما بازگشت دوباره به جنگ جان ۵۹ اسیر صهیونیست را که هنوز در غزه هستند، به خطر می‌اندازد.
نتیجه
بعد از انجام مرحله اول توافق بین حماس و رژیم صهیونیستی، اکنون تل‌آویو از انجام مرحله دوم آتش‌بس که به آزادی ۵۹ اسیر صهیونیست و در مقابل عقب‌نشینی صهیونیست‌ها از غزه منجر می‌شود سر باز زده و حملات خود را به غزه آغاز کرده است. جدا از اینکه نتانیاهو به اهداف خود یعنی نابودی حماس و اشغال غزه دست پیدا نکرده است، به نظر می‌رسد که در این مرحله حمایت‌های نظامی و سیاسی ترامپ از این رژیم مهم‌ترین عاملی است که آن را به سمت نقض آتش‌بس سوق داده است. به علاوه نتانیاهو در این مرحله نیاز مبرمی به راست‌گرایان افراطی حامی جنگ برای حفظ اکثریت در پارلمان و غلبه بر اعتراضات مردمی علیه خود دارد.
سجاد مرادی کلارده؛ پژوهشگر روابط بین‌الملل
نظر شما