روز طبیعت در استان تهران؛ همزیستی سنت های دیرین و سبک زندگی مدرن

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها؛ امیرماهان محمدی یکتا: روز طبیعت، به عنوان سیزدهمین روز از نوروز و آخرین حلقه از جشن‌های سال نو، امروز با حضور گسترده خانواده‌های تهرانی در بوستان‌ها، دامنه‌های البرز، و فضای سبز حاشیه شهر، همراه با آئین‌های خاص فرهنگی و توجه به محیط زیست برگزار می‌شود.

این روز که ریشه در باورهای چند هزارساله ایرانیان دارد، در استان تهران با ترکیبی منحصر به فرد از سنت‌های باستانی و عادت‌های مدرن شهری، تصویری پویا از همزیستی فرهنگ و طبیعت را به نمایش می‌گذارد.

براساس اسناد تاریخی، روز طبیعت به دوران پیش از زرتشت بازمی گردد، زمانی که ایرانیان باستان عدد ۱۳ را نماد آشوب و بی نظمی می‌دانستند و برای دفع نحسی آن، روز سیزدهم فروردین را در دامان طبیعت سپری می‌کردند.

محمدرضا تاجیک، کارشناس میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح داد: ایرانیان باستان بر این باور بودند که همزمانی بهار، زایش طبیعت، و حرکت جمعی به سمت فضای باز، انرژی‌های منفی را خنثی می‌کند. این نگرش امروز نیز در قالب گردهمایی‌های خانوادگی و احترام به محیط زیست تداوم یافته است.

در استان تهران، روز طبیعت به رویدادی بزرگ تبدیل شده که مدیریت آن نیازمند هماهنگی نهادهای مختلف است.

طبق بررسی‌ها، بیش از ۴ میلیون نفر امروز به ۱۲۵ بوستان اصلی و مناطق طبیعی اطراف شهر از جمله درکه، جمشیدیه، و پارک ملی خجیر مراجعه می‌کنند.

بسیاری از آئین‌های سنتی روز طبیعت پابرجا مانده اند

خانواده‌ها از سحرگاه چهارشنبه با سبدهای غذا، سبزه، و وسایل بازی عازم مناطق سبز شدند.

گفته می‌شود، بیش از یک هزار نیروی خدمات شهری و ۵۰۰ غرفه بازیافت در نقاط مختلف تهران مستقر شده اند. همچنین، پویش‌های متعددی برای تشویق شهروندان به دفن سبزه‌های نوروزی در خاک، به جای رهاسازی آنها در رودخانه‌ها، مورد استقبال قرار گرفت.

اگرچه روز طبیعت در استان تهران تحت تأثیر زندگی مدرن قرار گرفته، اما بسیاری از آئین‌های سنتی پابرجا مانده اند.

پختن غذاهای نمادین مانند سبزی پلو با ماهی، آش رشته، و کباب، بخش جدایی ناپذیر این روز است، خانواده‌های تهرانی همچنین با برداشتن سفره «هفت سین» کوچک، به ویژه سبزه و سمنو، پیوند خود با نوروز را حفظ می‌کنند.

یکی از جالب‌ترین آئین‌ها، گره زدن سبزه توسط دختران جوان برای باز شدن «بخت» است.

حجم زباله‌های برجامانده در طبیعت پس از روز طبیعت، همچنان معضلی جدی است

یک دانشجوی ۲۲ ساله تهرانی، در پارک آب و آتش به خبرنگار مهر گفت: این کار را هرسال انجام می‌دهم؛ شاید بیشتر یک سرگرمی باشد، اما احساس می‌کنم بخشی از هویتم را زنده نگه می‌دارم.

در مقابل، بسیاری از جوانان با ایده‌های خلاقانه مانند نوشتن آرزوها روی پاکت‌های گیاهی و رهاسازی آنها در آب، این سنت را بازتعریف کرده اند.

با وجود تلاش‌ها، حجم زباله‌های برجامانده در طبیعت پس از روز طبیعت، همچنان معضلی جدی است.

اداره کل محیط زیست استان تهران امسال با نصب بنرهای آموزشی با شعار «طبیعت میزبان ماست، میهمان خوبی باشیم» و توزیع کیسه‌های زباله تجدیدپذیر، کوشید تا آگاهی مردم را افزایش دهد.

حسن عباس نژاد، مدیرکل محیط زیست استان تهران به خبرنگار مهر اعلام کرد: پیش بینی می‌شود، امسال نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد از حجم زباله‌ها در مناطق طبیعی کاسته شود، اما نیاز به مشارکت بیشتر مردم داریم.

روز طبیعت متمرکز بر بازی‌های گروهی، و ترویج غذای سالم

نفوذ فناوری به این آئین قدیمی نیز رسیده است، بسیاری از خانواده‌ها لحظات خود در طبیعت را با گرفتن عکس و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی ثبت می‌کنند، برخی پویش‌های مجازی برای ترویج نریختن زباله در طبیعت نیز برای ترغیب شهروندان به کاهش مصرف پلاستیک راه انداخته اند.

از نگاه مسئولان، روز طبیعت فرصتی برای تقویت همبستگی اجتماعی و آموزش شهروندی است.

محسن خرمی شریف، شهردار قرچک در بازدید از یکی از بوستان های این شهر به خبرنگار مهر گفت: امروز مردم نشان دادند، که می‌توان میان آئین‌های ملی و الزامات زندگی مدرن توازن ایجاد کند، برنامه‌های فرهنگی ما در این روز، بر سه محور احترام به طبیعت، بازی‌های گروهی، و ترویج غذای سالم متمرکز بود.

با غروب آفتاب، بسیاری از تهرانی‌ها سبزه‌های خود را در خاک دفن کرده و به خانه برخواهند گشت.

روز طبیعت نمادی از مقاومت فرهنگ ایرانی در برابر چالش‌های شهری شدن محسوب می‌شود.