گیلان به وقت خشکسالی؛ شرایط بحرانی آب تا ضرورت رعایت تقویم زراعی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - بهرام قربانپور: گیلان به جهت شرایط اقلیمی و آب و هوایی به عنوان استان کشاورزی کشور مطرح است. وجود دشت‌های شالیزاری از جنوبی‌ترین نقطه استان گرفته تا مرکز، شرق و غرب، گیلان را به یکی از قطب‌های تولید برنج تبدیل کرده و آنطور که مسئولان جهاد کشاورزی آمار دادند، این استان تأمین کننده برنج ۲۰ میلیون ایرانی است.

فصل زراعی در گیلان و استان‌های شمالی از ابتدای بهار شروع شده و پس از گذران عید نوروز، پای کشاورزان به شالیزارها باز می‌شود، اما برخی از کشاورزان گیلانی، کشت و زرع را از زمستان شروع کردند تا جایی که در برخی نقاط استان مراحل شالیکاری، به نشاء رسیده است.

خشکسالی در استان پربارش گیلان

مسئله کمبود آب، تنش آبی و به تعبیر دیگر خشکسالی در سال‌های گذشته به عنوان یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های اصلی کشاورزان در کشور مطرح است که این مهم در استان پربارش گیلان هم معنایی از اعراب دارد، تنش آبی و تأمین آب کشاورزی در گیلان به قدری بحرانی شد که متولیان استان را به فکر تشکیل قرارگاه مدیریت منابع آبی انداخت.

اما سال زراعی پیش رو با توجه به بالا بودن میانگین بارش‌ها در اواخر سال گذشته و همچنین بارش‌های اخیر از یک طرف و افزایش ذخیره‌سازی آب پشت سد سفیدرود از طرفی دیگر، شرایط آبی را برای شالیکاران گیلانی مطلوب‌تر کرده است اما به این معنا نیست که کشاورزان گیلانی از رعایت تقویم زراعی سر باز بزنند.

آنطور که مسئولان گیلان از شرایط منابع آبی استان گزارش می‌دهند، به نظر می‌رسد امسال کشاورزان و شالیکاران سال کم تنشی در تأمین آب کشاورزی پشت سر بگذارند اما در هر صورت نسبت به رعایت تقویم زراعی از سوی شالیکاران تاکید ویژه شده است.

شخم نیمی از شالیزارهای گیلان

آنطور که «صالح محمدی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان گفته؛ بیش از نیمی از شالیزارهای گیلان بدون نیاز به آب پشت سد سفیدرود شخم زنی شده است.

به گفته وی، از ۲۳۸ هزار هکتار از شالیزارهای گیلان تاکنون ۱۲۵ هزار هکتار معادل ۵۲ درصد از زمین‌های کشاورزی با استفاده از آب حاصل از نزولات آسمانی و منابع محلی شخم خورده‌اند.

سرعت کُند خزانه گیری

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان همچنین از خزانه گیری ۵ درصد زمین‌های کشاورزی استان خبر داد و گفت: شالیکاران از فرصت باقی مانده تا شروع کشت و کار برنج، برای لایروبی و پاکسازی انهار درجه ۳ و ۴ که به شالیزارهایشان منتهی می‌شوند استفاده کنند تا آب زراعی، سریع‌تر و روان‌تر به زمین‌های کشاورزی برسد.

طبق گفته مسئولان جهاد کشاورزی، ۱۷۲ هزار هکتار از شالیزارهای گیلان زیر پوشش شبکه آبیاری سد سفیدرود قرار داشته و آب کشاورزی ۶۷ هزار هکتار از شالیزارهای استان هم از دیگر منابع آبی مانند آب‌بندان‌ها، ایستگاه‌های پمپاژ، چاه‌ها و آبگیرها تأمین می‌شود.

رشد ۲۵ درصدی ذخیره سازی آب

اما «وحید خرمی» مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان که یکی از متولیان حوزه تأمین منابع آبی استان است، از افزایش ذخایر منابع آبی گیلان خبر داد و اظهار کرد: حجم ذخیره شده سد سفیدرود در حال حاضر حدود ۶۲۰ میلیون متر مکعب است که این آمار نسبت به سال گذشته حدود ۲۵ درصد افزایش داشته است.

شرایط عادی نیست

با اینکه حجم ذخیره‌سازی آب در پشت سد سفیدرود نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد رشد را نشان می‌دهد اما متولیان آب منطقه‌ای گیلان معتقدند که تا شرایط عادی فاصله زیادی وجود دارد و همچنان باید امیدوار به رعایت تقویم زراعی و همچنین نزولات آسمانی باشیم تا دچار چالش نشویم.

به گفته خرمی، گیلان همانند دیگر استان‌های کشور درگیر خشکسالی است و برای برون رفت از چالش تنش آبی نیازمند مدیریت صحیح و هوشمند منابع و همچنین همراهی کشاورزان هستیم.

اگرچه بیش از نیمی از شالیزارهای گیلان زیر شخم اولیه رفته است اما طبق گفته مسئولان آب منطقه‌ای گیلان، آب سد سفیدرود از نیمه اردیبهشت ما رهاسازی می‌شود.

آنطور که خرمی گفته؛ در کنار استفاده مدیریت محور و هوشمندانه از حجم ذخیره سازی آب پشت سد سفیدرود برای اراضی شالیزاری، نوبت‌بندی آبیاری، لایروبی انهار و راه‌اندازی ایستگاه‌های پمپاژ نیز در سال زراعی جدید دنبال می‌شود.

تقویم زراعی در اولویت

به نظر می‌رسد با وجود بهبود نسبی در ذخایر منابع آبی سد سفیدرود، هماهنگی بین مسئولان و کشاورزان در مدیریت منابع آبی در سال زراعی جدید همچنان قوت خود باقی است تا با رعایت تقویم زراعی و مشارکت در لایروبی انهار و همچنین مدیریت هوشمندانه ذخیره آب پشت سد سفیدرود، از تنش آبی جلوگیری شده و زمینه تولید پایدار در قطب برنج کشور را رقم زد.