جبران ناترازی برق با حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر

به گزارش خبرنگار مهر، هاشم اورعی کارشناس انرژی امروز در نشست خبری گفت: از سال گذشته تا کنون چهار هزار مگاوات نیروگاه وارد مدار شده است اما متأسفانه نیاز به مصرف بیش از این مقدار است و متأسفانه به دلیل ارزان بودن قیمت برق این اتفاق افتاده است.

وی ادامه داد: باید به برق نگاه کالا داشت چرا که زمانی که تورم و دستمزد افزایش پیدا می‌کند نباید قیمت برق درصد ناچیزی رشد داشته باشد.

اورعی با اشاره به اینکه ۹۰ درصد انرژی کشور وابسته به گاز است خاطر نشان کرد: دولت چهاردهم وارث گذشته‌های گذشته است که متأسفانه نه آب برای نیروگاه‌های آبی داریم و نه سوخت کافی برای نیروگاه‌های حرارتی وجود دارد در این شرایط دو راهکار وجود دارد؛ یکی آنکه مصرف کننده بداند سوخت کافی نداریم و دیگری توسعه تجدیدپذیرها باید به این سمت حرکت کنیم تا از ناترازی روز افزون بکاهیم.

به گفته این استاد دانشگاه استفاده از تجهیزات به روز امری الزامی است زیرا نمی‌توان با تجهیزات ۲۰ سال گذشته به انرژی‌های برسیم، ضمن آنکه مصرف کننده باید تغییر کند اگرنه توسعه تجدیدپذیرها مثمر ثمر نخواهد بود.

وی با اشاره به اینکه یک کیلو وات ساعت برق بیش از ۱۰ هزار تومان هزینه بر است، خاطر نشان کرد: اگر برق را به دست بخش خصوصی واگذار کنیم هزینه تمام شده به ۵ هزار تومان می‌رسد در حالی که متوسط فروش برق ۵۰۰ تومان است به همین دلیل بخش خصوصی رغبتی برای ورود به این عرصه نکرده است.

اورعی با اشاره به زیان تحمیلی اقتصاد برق به توسعه صنعت برق به ویژه در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، گفت: در ۷ ماهه ابتدایی عمر دولت چهاردهم، به‌طور متوسط ۵۷ مگاوات به ظرفیت منصوبه انرژی‌های تجدیدپذیر افزوده شده، در حالی که برای تحقق برنامه دولت که مورد تأکید رئیس جمهوری هست، باید ماهانه ۱۰۰۰ مگاوات افزایش ظرفیت منصوبه داشته باشیم.

وی ادامه داد: ۴.۶ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به توسعه صنعت نیروگاهی منابع در طی سالهای قبل وارد شده، اما به دلیل اقتصاد معیوب صنعت برق، دولت پول وزارت نیرو را نداده، وزارت نیرو پول سرمایه‌گذاری را نداده و سرمایه‌گذاران هم پول تسهیلات صندوق توسعه را نتوانسته‌اند بازپرداخت کنند و این تصور برای مدیران صندوق توسعه ملی است که این پول از دست رفته است.

اورعی با بیان اینکه اینکه سخنگوی دولت، رعایت مصرف توسط مردم را راهکار اصلی اعلام می‌کند، ساده انگاری حل این مسئله است، گفت: مصرف برق در خانه‌ها با وجود اوج‌گیری در پیک تابستان، در طول سال فقط ۳۳ درصد سهم مصرف کل برق است، پس مشکل ناترازی تنها با رعایت مصرف در خانه‌ها حل نمی‌شود، اگرچه این کار مؤثر است و به کاهش ناترازی کمک می‌کند.

وی ادامه داد: صندوق بین‌المللی پول اخیراً اعلام کرده که پیش‌بینی رشد اقتصادی ایران در سال جاری سه دهم درصد است و تورم ۴۳ درصد خواهد بود، بانک جهانی نیز اخیراً اعلام کرده پیش بینی رشد اقتصادی ایران در سال جاری صفر درصد و تورم ۴۳ درصد خواهد بود، که این آمار نشان می‌دهد با وجود مصرف فزاینده انرژی و مخصوصاً برق، نتوانسته‌ایم به رشد اقتصادی برسیم که این معنای همان شدت بالای مصرف انرژی در کشور است که به رشد GDP ختم نمی‌شود.

رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران خاطر نشان کرد: در بخش انرژی، چشم‌انداز ۱۴۰۴ کاملاً شکست خورده است؛ قرار بوده شدت مصرف انرژی در این ۲۰ سال کاهش یابد اما شدت مصرف انرژی در ایران که حدود ۱.۵ برابر متوسط شدت مصرف انرژی دنیا بوده، اکنون نه تنها کاهش نیافته بلکه به بیش از ۲.۵ برابر متوسط جهان رسیده است.

وی افزود: قرار بود در افق ۱۴۰۴، سهم تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر به ۳۰ درصد برسد اما هم‌اکنون کمتر از یک درصد است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه از معدود کشورهای جهان با رشد شدت مصرف انرژی هستیم، گفت: در این دو دهه، از صادرکننده انرژی به واردکننده تبدیل شده‌ایم، به طوری که ارزش انرژی مورد نیازی که امسال باید وارد کنیم تا ناترازی‌ها صفر شود، ۳۴ میلیارد دلار است، در حالی که صادرات نفت ما امسال پیش‌بینی می‌شود درآمدی ۲۹ میلیارد دلاری خواهد داشت.

وی افزود: حدود ۳۰ درصد در تابستان ناترازی و کسری برق داریم، راه‌حلی که ارائه شده شروع به کار مدارس، بانک‌ها و ادارات از ساعت ۶ صبح است، این راهکار برای این چالش بزرگ، به شوخی بیشتر شبیه است و انگار صورت مسئله را درست متوجه نشده‌ایم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در واقع حجم بحران ناترازی برق با وزن راهکارهایی که ارائه می‌شود، همخوانی ندارد.

اورعی با بیان اینکه بحث هوش مصنوعی که آینده زندگی همه کشورها را تغییر خواهد داد، نیاز زیادی به برق دارد، گفت: برآوردها نشان می‌دهد تا ۲۰۵۰ انسان‌ها فکر کردن و تحلیل و آنالیزها را به هوش مصنوعی می‌سپرند چرا که جهان به سمتی می‌رود که برای توسعه بیشتر باید آنالیزها و تحلیل داده‌های بزرگ‌تری صورت بگیرد

وی ادامه داد: مغز انسان حدود ۲۰ وات انرژی مصرف می‌کند اما اگر بخواهیم همین‌کار را با هوش مصنوعی انجام دهیم، ۱ مگاوات انرژی صرف می‌شود؛ پس می‌بینیم که مصرف انرژی هوش مصنوعی به مراتب بالاست و ۵۰ هزار برابر انرژی بیشتری مصرف می‌کند؛ اگر مشکل برق ایران حل نشود، این نگرانی وجود دارد که آینده را به باد بدهیم چرا که در آینده کشورهایی که از نظر تأمین انرژی جلوتر هستند، می‌توانند از منظر به‌کارگیری هوش مصنوعی نیز کار را به‌دست بگیرند و این نگرانی جدی وجود دارد که ایران به‌خاطر مشکلات تأمین انرژی و در صورتی که چالش‌های این حوزه برطرف نشود، برای همیشه از قطار توسعه جهانی پیاده شود.

این کارشناس انرژی تصریح کرد: ماجرای برق و کسری آن جدید نیست، بلکه وقتی جامعه متوجه آن شد که خاموشی به بخش خانگی رسید؛ وگرنه این مشکلات از قبل وجود داشت و کارشناسان حدود ۱۰ سال پیش به هشدار را می‌دادند.

وی افزود: ما دچار ناترازی ترکیبی هستیم و این‌طور نیست که فقط در تابستان ناترازی برق و در زمستان ناترازی گاز داشته باشیم، بلکه در زمستان هم کسری برق و در تابستان هم کسری گاز داریم.

قیمت برق مفت است

در ادامه مهدی مسائلی، دبیر سندیکای صنعت برق اظهار کرد: در یک‌سال گذشته ۴۰۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق افزوده شده که بیشتر آن، رفع موانع تولید و بهینه‌سازی عملکرد ظرفیت‌های موجود بوده و بخش کمتری از آن ایجاد ظرفیت‌های جدید تولید بوده است؛ اما در همین مدت، میزان مصرف رشد فزاینده داشته، درواقع همواره بین مسابقه تولید و مصرف، بخش مصرف برنده است و اینجاست که اهمیت مدیریت بخش مصرف، بیشتر نمایان می‌شود.

مسائلی تصریح کرد: اینکه کسی نه در خانه‌ها و نه در بخش صنعت، به افزایش بهره‌وری مصرف برق و بهینه‌سازی توجهی نمی‌کند، به‌خاطر مفت بودن قیمت برق است؛ ما موافق گران سازی نیستیم بلکه موافق اصلاح اقتصادی هستیم.

وی افزود: برق یک‌کالاست و مثل هر کالایی اگر نرخ واقعی آن پرداخت نشود و اقتصاد آن زیان‌ده بماند، پایدار نخواهد ماند.

این مقام صنفی ادامه داد: تغییر مسیر توسعه صنعت برق به سمت تجدیدپذیرها یک راهکار مؤثر است، اما با برق خورشیدی هم نمی‌توانیم اینگونه بی محابا مصرف کنیم، اگر ده‌ها هزار مگاوات برق خورشیدی هم به مدار بیاوریم، ولی نوع مصرف برق را در کشور در تمامی بخش‌ها اصلاح نکنیم، باز هم مشکل حل نمی‌شود.

مسائلی با بیان اینکه اقتصاد برق مشکل جدی دارد و این مشکل باید حل شود، توضیح داد: به‌طور مثال، اگر کسی ۴ واحد در سال ۱۴۰۴ در صنعت برق سرمایه گذاری کند، با احتساب تورم سالنه در سال ۱۴۰۵ این رقم باید ۵.۶ واحد باشد، با احتساب سود ۲۳ درصدی تسهیلات بانکی که البته در واقعیت تا ۴۰ درصد می‌رسد، این رقم باید ۶.۹ واحد در سال ۱۴۰۵ باشد، با احتساب ۵ درصد مالیات به ۷.۲ درصد و با احتساب ۷ درصد بیمه به ۷.۷۴ واحد می‌رسد، یعنی اگر این ۴ واحد سرمایه‌گذاری در سال جاری به ۷.۷۴ واحد در سال آینده برسد، فقط هزینه‌های دولتی پاسخ داده شده، برای احتساب یک سود معقول و هزینه نیروی انسانی، باید این ۴ واحد سرمایه گذاری به ۱۰ واحد در سال ۱۴۰۵ برسد و اگر نرسد، یعنی این سرمایه گذاری با شکست مواجه بوده است.

وی گفت: این مثال ساده نشان می‌دهد چرا سرمایه‌گذاری در صنعت برق به‌شکست می‌رسد و چرا سرمایه‌گذاران تمایلی برای صرف سرمایه خود در این صنعت ندارند.