سعدی شیرازی؛ شاعری که جهان را به سخن آورد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: سعدی شیرازی ملقب به شیخ اجل شاعر قرن هفتم هجری شمسی در شیراز است. شاعر بزرگی که به همت مرکز سعدی‌شناسی، اولین روز از اردیبهشت شیراز به‌نام او رقم خورده است تا زیبایی‌های بهار را دوچندان کند.

کمتر کسی است که بوستان سعدی مجموعه‌ای از غزلیات این شاعر پرآوازه و گلستان حاوی حکایت‌های پندآموز را نشناسد.

سعدی شیراز شاعر دوران کهن نیست او شاعری فرزانه برای همه ایرانیان است که در دیگر نقاط جهان هم طرفدار دارد.

جهان معاصر بیش از همیشه به سعدی و اندیشه‌های حکمی، عرفانی و اخلاقی او نیاز دارد و امروز جهان در برابر خود ظلم وحشیانه‌ای را می‌بیند که ستمگران صهیونیست هر روز، هر ساعت و هر دقیقه مرتکب آن می‌شوند؛ زنان و کودکان بی‌گناه را می‌کشند و بر این کشته‌ها آواز شادی سر می‌زنند.

کمتر شاعری چون سعدی روایتگر و نوازشگر زمان خویشتن است. شعر سعدی در میان ما زنده است. علت آن اضافه بر حلاوت و طراوتی که در زبان این استاد سخن است، شاید به خاطر این هم باشد که زمانه ما تفاوت چندانی با دوره سعدی پیدا نکرده است.

شعر سعدی شبیه به معجزه است

محمد مهدی سیار در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در تاریخ ایران و زبان فارسی سعدی از همان آغاز تا به امروز میاندار فرهنگ و ادبیات فارسی بوده است، گفت: دستیابی به چنین جایگاهی آن هم در سرزمینی که سرشار از نخبگان و ادیبان است که هر ساعت و هر روز شعری تازه، سخنی تازه و ادیبی تازه و شاعری بلند آوازه سر بر می‌آورد و به عالم ادبیات معرفی می‌شود و اینکه توانسته باشد در هفت قرن متمادی خود را به عنوان میاندار و میداندار اصلی زبان فارسی حفظ بکند این به نظر من چیزی شبیه اعجاز و واقعاً شگفت انگیز است.

وی با اشاره به این موضوع که در این هفت قرن چقدر حوادث و تحولات تاریخی و اجتماعی بر این سرزمین گذشته و دیدگاه‌های مردم درباره مسائل مختلف زندگی حتی مذهب مردم، شکل لباس پوشیدن، معماری و شهرسازی، ابزارهایی که با آنها سر و کار دارند و بعد ساز و کارهای سیاسی و اجتماعی و دینی همه چیز متحول شده است، ادامه داد: اما سعدی به عنوان آموزگار فرهنگ و ادبیات جایگاه خود را حفظ کرده و این باز شگفتی ما را دوچندان می‌کند.

این شاعر کشورمان افزود: در این زمانه اما هنوز حرف سعدی نو و تازه است و چقدر خوب گفتند بعضی بزرگان که وقتی که از آنها می‌پرسیم به نظر شما بهترین شاعر معاصر کیست می‌گویند به نظر ما بهترین شاعر معاصر سعدی است، یعنی سعدی آنقدر تازه سخن گفته و اینقدر زیبا سخن گفته که امروز بعد از ۷ قرن همچنان شعرش و زبانش، زبان معاصر و امروز به حساب می‌آید.

زبان فارسی سعی کرده خود را به کلام سعدی نزدیک کند

سعدی آنقدر قدرتمند کلمات فارسی را در کنار هم چیده و آنقدر لطیف سخن گفته که بعد از سعدی حرف فارسی سعی کرده خود را به زبان سعدی نزدیک کند و برای همین هرچقدر هم که زمان می‌گذرد ما همچنان به زبان سعدی سخن می‌گوئیم

وی با بیان اینکه مهمترین دلیل ماندگاری کلام سعدی اعتدال در سخن است، ادامه داد: آب و هوای سخن سعدی هم در واقع بهره‌ای از همین اعتدال و تعادل آب و هوای شیراز دارد و طبع سعدی هم مثل طبع مردمان شیراز نزدیک و متمایل به همین تعادل و حفظ اعتدال و دوری از هرگونه افراط و تفریط و زیاده‌روی در پرداختن به بعضی امور یا کوتاهی در پرداختن است.

این شاعر افزود: سعدی برای مردم این زمان جعبه ابزاری برای زندگی اجتماعی قرار می‌دهد که برای اینکه در هر موقعیتی عمیق‌ترین و زیباترین انتخاب و زیباترین سخنی که می‌توان گفت چیست سعدی به ما این را می‌آموزد، سعدی به ما یاد می‌دهد که در برخورد با بزرگان و با کودکان چگونه رفتار کنیم، در برخورد با انسان‌های بدخوی و اهل آزار چگونه رفتار کنیم، در برخورد با زن و فرزند چگونه رفتار کنیم، در بازار و کسب و کار چگونه رفتار کنیم تقریباً در همه موقعیت‌هایی که برای یک انسان در روابط پیش می‌آید، سعدی یک روش به ما یاد داده است.

کلام ناب سعدی سبب دشمنی دشمنان غرب زده با او شده است

سیار با اشاره به این نکته که این کلام ناب سعدی سبب دشمنی دشمنان غرب زده با او شده است، گفت: سعدی در همه این سال‌ها نرم‌افزار اصلی تربیت و فرهنگ ایرانی بوده و به همین دلیل هم روشنفکری غرب زده در ایران از همان آغاز دشمنی و کینه خاصی از سعدی بروز داده، در عین حال که نتوانستند عظمت و جایگاه ادبی سعدی را انکار کنند اما سعی کردند تا می‌توانند سعدی را به حاشیه ببرند و به نوعی از آن مرکزیت و محوریت در تربیت و تعلیم نوآموزان خارج کنند.

این شاعر کشورمان تصریح کرد: سعدی سد محکمی است در برابر حرکت دشمن و در برابر غرب زدگی و در برابر هجوم اندیشه غربی به ایران مثل کوه استوار ایستاده است.

سعدی میراث دار زبان پارسی است

غلامرضا خوش اقبال در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه سعدی شاعر پرآوازه کشورمان شخصیتی است که قبل از خودش را از زبان فارسی گونه‌ای دیگر تعریف داشت و بعد از سعدی هم زبان فارسی گونه‌ای دیگر مسیر خود را ادامه می‌دهد، گفت: تمام کسانی که درباره سعدی و درباره آثار سعدی تحقیقات زیادی انجام دادند به این اصل اعتقاد دارند، می‌شود گفت سعدی میراث دار زبان پارسی است.

ادبیات و نگاه مردم فارس سعدی را رشد داد

این استاد ادبیات دانشگاه شیراز افزود: بدون شک این نشان از گذشته ارزشمند فارس در معرفت و حکمت و ادبیات و نگاه مردم فارس بوده که توانسته شخصیتی مثل سعدی را در خود بپروراند و این قصه باعث می‌شود که سعدی آنچنان زبان فارسی را درخور توجه قرار بدهد و رنگ و اندیشه حکمت و معرفت را در زبان فارسی رشد دهد که تا به امروز هم زبان ادبیات فارسی و هم کسانی که ادبیات فارسی را به عنوان سرلوحه علم خودشان قرار می‌دهند وامدار سعدی باشند.

خوش اقبال با بیان اینکه سعدی در جامعه زمان خود زیست می‌کرد و اینقدر این جامعه را در زمان درک کرده و با آنان ارتباط دارد که هیچگاه رنگ کهنگی به خود نمی‌گیرد، گفت: وی شخصیت حکیم و عالم و خیرخواه مردمی است که معرفت را درک می‌کنند و این اندرزگویی اجتماعی او که در گلستان با باب‌هایی که به آن پرداخته و یا در بوستان نشان از علاقه‌مندی سعدی به جامعه اجتماعی اطراف خود است.

وی ادامه داد: کلام سعدی بیانگر آن است که وی از مردم زمان خود شناخت کافی داشته و با مردم زمان آنگونه زیست و در کنار آنها است و زیبا مسیر معرفت اندوزی را به آنان منتقل می‌کند که تا به امروز ما داریم از این ماجرا بهره مند می‌شویم.

سعدی مردم زمان خود را خوب می‌شناخت

استاد ادبیات و پژوهشگر ادبی دانشگاه شیراز با اشاره به نثر کلام سعدی افزود: اگر یک نظر اجمالی به شعر و نثر سعدی داشته باشیم زبان سعدی همچنان که خیلی از بزرگان به آن پرداختند که زبانی سهل و ممتنع است، پیوند عجیبی با مردم و زبان مردم دارد، سعدی شخصیتی است که مردم زمان خود را خوب شناخته و زبان مردم زمانش را درک کرده است.

خوش اقبال با بیان اینکه تاکنون کسی نتوانسته در جایگاه سعدی قرار بگیرد، گفت: سعدی همانند شخصیتی حکیم است که در میان مردم کوچه و بازار هیچ حرکتی از نگاهش دور نمی‌ماند داستان‌ها و حکایات سعدی ما می‌بینیم نشان از نزدیکی با مردم و آمیختگی با اخلاق و خوی و فرهنگ مردم حالا به ویژه مردم شیراز است

وی با اشاره به زبان معجزه آسایی سعدی شیراز ادامه داد: زبان سعدی زبان معجزه آسایی است که احساسات مردم زمان خود را با حکایت‌ها و امثال به رنگ مردم بیان می‌کند و سعی دارد که این خیرخواهی را با داستان‌ها و با حکایت‌های زیبایی که به یاد مردم می‌آورد و یا حتی به یاد پادشاهان می‌آورد آنگونه بیان کند که مردم از این نصیحت گویی دل زده و دلگیر نشوند.

این استاد ادبیات دانشگاه شیراز افزود: سعدی شاعری است که گرم و سرد زمانه را چشیده، تجربه‌های زندگی که در دوران زیست خود و یا زیستن خود با مردم زمان، مردم مکان‌های مختلف و شهرهای مختلف کسب کرده را با رنگی از زبان اندرزگویی اجتماعی بیان می‌کند و این زبان به شدت جذابی است که در طول تاریخ در زبان فارسی تکرار نشده و آنگونه بازگو می‌کند که کسی از شنیدنش دلگیر نمی‌شود.

خوش اقبال با اشاره به عمق کلام سعدی بعد از قرن‌ها در میان مردم گفت: خیلی از کلام سعدی به عنوان مثال‌های فارسی و یا مثال‌های روزمره زندگی امروزه کاربرد اجتماعی پیدا کرده است.

استاد ادبیات و پژوهشگر ادبی دانشگاه شیراز تصریح کرد: تمام روزهای مردم فارسی زبان در تمام این کره خاکی روز سعدی بوده و زبان، ادبیات فارسی و گویش اجتماعی ما هر روز و هر زمان مدیون کلام سعدی است.