عرضه زمین؛ طرح مسکن «اندک‌افزا» راه خانه‌دار شدن مردم است

به گزارش خبرنگار مهر، با تداوم افزایش قیمت مسکن و کاهش قدرت خرید مردم، به‌ویژه مستأجران، یکی از مهم‌ترین راهکارهای پیشنهادی برای ایجاد تعادل در بازار، عرضه زمین توسط دولت عنوان می‌شود؛ اقدامی که در صورت اجرای صحیح و همراه با تأمین زیرساخت‌ها، می‌تواند به شکل‌گیری جهش تولید مسکن و کاهش فشار تقاضا کمک کند.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر، سهم زمین در قیمت تمام‌شده مسکن در بسیاری از مناطق شهری کشور بسیار بالا بوده و در مواردی به بیش از ۵۰ درصد می‌رسد. بر همین اساس، عرضه زمین ارزان قیمت می‌تواند زمینه‌ساز کاهش هزینه ساخت و در نهایت افت قیمت فروش واحدهای مسکونی شود.

کارشناسان حوزه مسکن بر این باورند که اجرای سیاست عرضه زمین بدون آماده‌سازی زیرساخت‌هایی مانند آب، برق، گاز، راه دسترسی، حمل‌ونقل عمومی و خدمات عمومی، نه‌تنها تأثیر مثبتی بر بازار نخواهد گذاشت، بلکه ممکن است منجر به ایجاد بافت‌های ناکارآمد و بی‌کیفیت در حاشیه شهرها شود.

گفتنی است که عرضه زمین بدون تأمین زیرساخت‌های لازم مانند شبکه فاضلاب، مدرسه، مراکز درمانی و دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، به نتیجه مطلوبی منجر نمی‌شود. زمین باید قابل سکونت و دارای خدمات پایه باشد تا انگیزه ساخت و سکونت ایجاد کند.

همچنین برخی از پروژه‌های مسکونی نیمه‌کاره در شهرهای جدید، به‌دلیل نبود همین زیرساخت‌ها عملاً رها شده‌اند. این تجربه نشان می‌دهد که سیاست‌های مسکن باید به صورت یک بسته جامع اجرا شوند، نه صرفاً واگذاری زمین.

در همین حال، برخی فعالان بازار مسکن تأکید دارند که اگر دولت بتواند زمین مناسب را با شرایط شفاف و واقعی در اختیار سازندگان حرفه‌ای و متقاضیان واقعی مسکن قرار دهد، نه‌تنها قیمت مسکن کنترل می‌شود، بلکه مستأجران نیز سریع‌تر به آرزوی خانه‌دار شدن می‌رسند.

کارشناسان همچنین خواستار ایجاد سامانه‌ای شفاف برای رصد پروژه‌های مسکن و واگذاری زمین‌ها هستند تا از سوداگری و انحراف منابع جلوگیری شود و اعتماد عمومی به سیاست‌های دولت در بخش مسکن تقویت گردد.

احتکار زمین باید شکسته شود

در همین راستا، محمد منان رئیسی، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس می‌گوید: باید در سیاست‌ها به ویژه در بحث مدیریت زمین یک تحول اساسی و جدی انجام دهیم؛ زیرا عمده قیمت تمام‌شده مسکن مربوط به هزینه زمین است. در حالی که زمین به وفور در اختیار دولت قرار دارد.

وی بیان کرد: اگر این حبس خودساخته و احتکار زمین شکسته شود و زمین به میزان متناسبی در اختیار مردم قرار گیرد، آن زمان می‌توانیم شاهد افت قیمت مسکن باشیم.

نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس افزود: تکنیک «مسکن اندک‌افزا» به مردم این امکان را می‌دهد که با دریافت وام، بخشی از خانه را بسازند و سپس به تدریج آن را تکمیل کنند. این روش مشابه روشی است که پدران ما برای خانه‌دار شدن استفاده می‌کردند. هدف این مدل، فراهم کردن زمین برای مردم و توسعه افقی شهرها و روستاها است.

در مجموع، سیاست عرضه زمین ارزان و مجهز به زیرساخت، اگر به صورت اصولی اجرا شود، می‌تواند نقش مهمی در کنترل بازار مسکن، تحقق برنامه‌های ملی مانند «نهضت ملی مسکن» و در نهایت خانه‌دار شدن میلیون‌ها مستأجر ایرانی ایفا کند.