زبان فارسی فصل مشترک همه ایرانیان است

به گزارش خبرنگار مهر، علیرضا قیامتی پیش از ظهر یکشنبه در نشست ادبی با حضور جمعی از شاعران، نویسندگان و پژوهشگران ادبی استان چهارمحال و بختیاری به مناسبت گرامیداشت روز فردوسی و زبان فارسی با اشاره به اینکه هیچ کتابی در جهان به اندازه شاهنامه حکیم فردوسی نتوانسته یک ملت را گرد هم آورد، اظهار کرد: فردوسی از اندیشه و فرهنگ ایرانی سخن می‌گوید و حتی نگاهش به خدا یک نگاه کاملاً خردورزانه و روشن‌اندیشانه برخاسته از مهرورزی و دادگری ایرانی است.

این شاهنامه‌پژوه و عرفان‌شناس با ذکر اینکه فردوسی چراغ ایران است، ادامه داد: بنده به دلایل متعدد و مستند ثابت کردم که فردوسی تمام آثار پهلوی پیش از خود را خوانده بود و بسیاری از واژه‌های شاهنامه برگرفته از این آثار است.

خطرات شکاف‌های قومی و زبانی

قیامتی با تأکید بر اینکه شکاف‌های قومی را خطرناک‌تر از شکاف‌های هویتی می‌بینم، افزود: این شکاف به شدت در حال افزایش است و در برخی مناطق عده‌ای که صدایشان بلند است قائل به کنار گذاشتن زبان فارسی و ترویج و آموزش زبان مادری خودشان هستند.

وی افزود: در فرانسه با داشتن ۳۷ زبان محلی صحبت کردن به غیر زبان فرانسوی در ادارات جُرم محسوب می‌شود یا در ازبکستان ۴۰ درصد مردم تاجیک و فارس‌زبان هستند اما حتی در شناسنامه یا نامگذاری مغازه و … کسی حق انتخاب نام فارسی و تاجیکی ندارد.

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: کودکی که در خانه با زبان مادری صحبت می‌کند اگر مدرسه زبان فارسی را نیاموزد و به جای آن به زبان مادری خود بپردازد، چگونه می‌خواهد در این کشور زندگی کند و در این یا آن شهر خارج از منطقه خود به کار و تحصیل و زندگی بپردازد.

زبان فارسی؛ زبان فرهنگ و اندیشه

قیامتی با تأکید بر اینکه فارسی از دیرباز زبان فرهنگ و دانش و اندیشه در ایران بوده است، اظهار کرد: هیچ‌یک از شاعران و نویسندگان بزرگ از سر اجبار آثار خود را به زبان فارسی ننوشتند بلکه دنیا در برابر زبان فارسی سر احترام فرو می‌آورد. این همان زبانی است که فردوسی، نظامی، مولوی، سعدی و حافظ و دیگر بزرگان شاهکارهای خود را خلق کردند.

وی با تأکید بر اینکه در هیچ جغرافیایی به اندازه ایران این تعداد شاعر بزرگ در یک زبان وجود ندارد، گفت: اگر ما توانستیم چند نفر به ویژه کودکان و نوجوانان را وارد وادی شاهنامه کنیم، کار اصلی را انجام داده‌ایم و این همان قدمی است که همه ما برای خدمت به زبان فارسی برداریم.

این شاهنامه پژوه با تأکید بر اینکه در این راستا قطعاً باید همکاری نهادهای فرهنگی را هم جلب کنیم، اضافه کرد: گسست نخبگان فرهنگی با نهادهای فرهنگی پذیرفته نیست و ما باید چانه‌زنی و متولیان را متقاعد کنیم تا افتخارات و دستاوردهای ایرانی را حفظ و حراست کنیم.

قیامتی بر ضرورت گردآوری واژگان پرکاربرد در زبان‌ها و گویش‌های محلی، اظهار کرد: در طول قرن‌ها بزرگان شعر ادبیات فارسی با هر زبان و گویش محلی که داشتند خیلی راحت به زبان فارسی شعر گفتند، امروز اما نسبت به زبان‌ها و گویش‌های محلی تأکید وجود دارد که ۹۰ درصد این القائات از خارج از مرزهای ایران به افکار عمومی تحمیل می‌شود چرا که دشمنان به اهمیت این‌گونه تفکیک‌ها و شکاف‌های زبانی واقفند.

این شاهنامه‌پژوه با اشاره به اینکه زبان فارسی فصل مشترک همه ایرانیان است، گفت: فردوسی در شاهنامه از همه اقوام ایرانی سخن گفته است و می‌تواند همه مردم را کنار هم جمع و منسجم کند.

فرهنگ ایرانی سراسر رویش و زندگی است

عباس قنبری عُدیوی با اشاره به اینکه خرد ایرانی به معنی اندیشه‌ورزی، مهرورزی، عشق داشتن و آگاه بودن است، اظهار کرد: لذا خرد فقط محدود به عقل نیست.

رئیس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری ادامه داد: همه اقوام مختلف که در ایران زیست می‌کنند ایرانی هستند و همه افتخار ما این است که نیاکان ما فرهنگ و هنر و اندیشه داشتند و هیچگاه در مسیر خشونت و کشتار نرفتند.

این استاد دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه فرهنگ ایرانی سراسر رویش و زندگی است، ادامه داد: فرهنگ ایرانی همه از زمین بر می‌آید و به آسمان می‌رود، همچنان که ریشه معنایی واژه فرهنگ ناظر به همین از خاک برخاستن و به آسمان رفتن است لذا فرهنگ همه اقوام ایران زمین یکی است و باید به پیوستگی و با هم بودن اقوام کمک کنیم.

قنبری با تصریح اینکه ایرانی بودن ما باید ارجح بر هر چیزی باشد، افزود: اگر این نگاه را داشته باشیم می‌توانیم در مقابل افکار و القائات مختلف ایستادگی کنیم و اگر هم شکستی متوجه ما شد از درون کشور باشد نه از جانب بیگانگان.

پژوهشگر فرهنگ عامه با اشاره به فضای منسجم در بین همه اقشار مردم در برابر ادعای پوشالی ترامپ در خصوص خلیج همیشه فارس، گفت: همه مردم برای دفاع پای کار آمدند و لذا همه ما برای حفظ هویت ایرانی پای کار هستیم.

پیوند دیرین ایرانیان با شاهنامه فردوسی

شهرام فرجی در این نشست با اشاره به گسست بین اصحاب فرهنگ و هنر با نهادهای فرهنگی در استان، اظهار کرد: برنامه بنده در دوران مدیریت این است که این گسست حتی‌الامکان تقلیل یابد و اهالی فرهنگ و هنر که فاصله گرفتند را به خانه خودشان بازگردانیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان پرداختن به مفاخر و بزرگان فرهنگ و هنر را دیگر برنامه خود دانست و ادامه داد: در این راستا نیازمند کمک و یاری همه اساتید هستیم.

فرجی اظهار کرد: پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما سواد خواندن و نوشتن نداشتند اما اشعار شاهنامه را حفظ بودند و زمزمه می‌کردند و شاهنامه خوانی پدر یا مادر و پدربزرگ و مادربزرگ برای فرزندان در بسیاری از خانه‌ها رواج داشت.

ضرورت آموزش شاهنامه فردوسی به کودکان

در ادامه، غلامرضا صفار با اشاره به اینکه از سال ۸۳ انجمن شاهنامه‌خوانی در شهرکرد برپاست، اظهار کرد: مهم‌تر از آن آموزش شاهنامه به کودکان است و جا دارد نهادهای مختلف خاصه آموزش و پرورش و نیز عموم مردم عظمت این شاهکار ایرانی را درک کنند و برایشان اهمیت داشته باشد.

این مدرس دانشگاه با ذکر اینکه تا زمانی که محتوای جذاب اعم از کارتون‌ها و انیمیشن‌های خوب از شاهنامه برای کودکان نسازیم آنها به سمت این کتاب نخواهند آمد، افزود: آموزش و پرورش کاری را باید انجام دهد نمی‌کند و درس مهم در مدارس همچنان ریاضی است. معلمان نیز جدی نمی‌گیرند با اینکه محتوای درسی زبان و ادبیات فارسی در طول مقاطع تحصیلی به قدر کافی مطلوب است اما جدی گرفته نمی‌شود.

وی با تصریح اینکه معلم ادبیات باید علاوه بر سواد عشق به ادبیات هم داشته باشد، گفت: متأسفانه خیلی از معلمان این‌گونه نیستند؛ صدا و سیما نیز تأثیر لازم را ندارد و خانواده‌ها هم دغدغه‌مند نیستند.

رسالت نخبگان ادبی در پاسداشت زبان فارسی

صفار اظهار کرد: در میان افراط‌هایی که در میان اقوام با محوریت زبان صورت می‌گیرد و متأسفانه شاهدیم، اساتید و فرهیختگان زبان و ادبیات فارسی نقشی محوری را در ایجاد برادری و برابری بین مردم با محوریت شاهنامه بر عهده دارند. کار اساسی و عملی جز کار با کودکان و نیز کنش‌گری در فضای مجازی انجام نمی‌شود.

بهره‌گیری از گویش‌های محلی در غنابخشی به زبان فارسی

فرزانه میرزاخانی، شاعر اهل استان چهارمحال و بختیاری با اشاره به دغدغه زبانی خود در حوزه انتقال پیام، اظهار کرد: واژگانی که در گویش‌های مختلف استفاده می‌شود امروز در بین جوانان در حال رنگ باختن و فراموش شدن هستند.

وی با ذکر اینکه زبان فارسی هیچ‌گاه در مقابل زبان‌های محلی قرار ندارد، ادامه داد: حال آنکه معتقدم چه بسیار واژگان در زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های محلی که می‌توانند به زبان معیار تزریق و آن را غنی کنند. همچنان که برخی شاعران ما از این دست واژگان در اشعار خودشان استفاده و معرفی می‌کنند تا هم وفاق زبانی شکل گیرد و هم واژه‌ای بر دایره واژگانی مخاطب افزوده گردد.

غفلت از بازنمایی قهرمانان آثار ادبی برای نسل نوجوان

خانم جعفری، عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد با اشاره به بحران هویتی نسل نوجوان ما، اظهار کرد: بسیاری از نوجوانان ما امروز مقهور الگوها و قهرمانان ساخته و پرداخته ذهن بیگانه هستند در حالی که متون کهن ادبی و تاریخی ما مملو از قهرمانانی است که نوجوانان ما می‌توانند به راحتی این متون را درک کنند و با این قهرمانان آشنا شوند.

دکترای زبان و ادبیات فارسی با اشاره به انبوه بازی‌های رایانه‌ای، ادامه داد: پرسش اینجاست که این بازی‌ها چه دارد که نوجوانان ما مقهور این فضا و از متون ادبی و هنری خودمان روی‌گردان هستند. چرا من مادر نتوانستم این علاقه‌ای را که فرزندم به فلان شخصیت یک بازی رایانه‌ای دارد نسبت به شخصیت رستم در او ایجاد کنم.

جعفری زبان را مهم‌ترین مؤلفه هویت ملی دانست و گفت: در کنار این زبان، زبان‌های قومی در حال خودنمایی هستند که جا دارد به این موضوع نیز با جدیت پرداخته شود.