توسعه پایدار بدون داده‌های مکانی، ممکن نیست

به گزارش خبرنگار مهر، سید اسکندر صیدایی امروز در مراسم گرامیداشت «هفتم خرداد؛ روز ملی نقشه‌برداری» با تأکید بر فلسفه وجودی این روز ملی اعلام کرد: شورای فرهنگ عمومی کشور برای نخستین‌بار، هفتم خرداد را به‌عنوان روز ملی نقشه‌برداری به طور رسمی در تقویم ثبت و ابلاغ کرده است. وی افزود: سازمان نقشه‌برداری کشور نیز از مدت‌ها پیش، با هدف تبیین اهمیت و جایگاه این حوزه، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده است.

صیدایی با بیان اینکه جامعه نقشه‌برداری متشکل از مدیران، کارشناسان، اساتید و علاقه‌مندان، خانواده‌ای بزرگ و اثرگذار است، گفت: این جامعه در سراسر کشور با تکیه بر دانش، تخصص، تکنیک و حضور میدانی، موجبات عزت، سربلندی و پایداری ایران اسلامی را فراهم می‌کنند. به گفته او، این جامعه متخصص، علاوه بر تسلط به دانش روز دنیا، با نگاهی برنامه‌محور و با حاکمیت داده‌های مکانی، نقش کلیدی در رشد، توسعه و پایداری کشور ایفا می‌کند.

وی با اشاره به سابقه بیش از ۷۰ ساله سازمان نقشه‌برداری کشور، که همگام با نخستین برنامه‌های عمرانی ایران شکل گرفته، اظهار کرد: این سازمان با اتکا به سرمایه انسانی، مدیران و کارشناسان در همه سطوح و همچنین بهره‌مندی از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های فنی و قانونی، همواره یکی از ارکان توسعه و برنامه‌ریزی علمی کشور بوده و هست.

رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور با تأکید بر اهمیت داده‌های تخصصی و زیرساخت‌های مکانی تصریح کرد: دانش علمی و سامانه‌های مکان‌محور سازمان نقشه‌برداری، بستر توسعه پایدار را فراهم کرده و رصد تغییرات سطح زمین به کمک ایستگاه‌های متعدد مجهز به تکنیک‌های روز، امکان پایش دقیق، مستمر و تحلیل تغییرات را در دو دهه اخیر فراهم ساخته است.

او ادامه داد: به کمک این داده‌ها و شبکه‌های سازمان، اطلس فرونشست و نقشه‌های جامع و تفصیلی تهیه شده است که نرخ و پهنه فرونشست کشور را نشان می‌دهد و زمینه شناخت، هشدار، پیشگیری و تصمیم‌سازی را برای مدیران فراهم می‌آورد.

صیدایی گفت: تیم تخصصی سازمان با مشارکت در شوراهای برنامه‌ریزی استان‌ها، تحلیل و تجارب خود را در اختیار مدیران قرار داده تا بتوانیم مدیریت علمی بر پایه داده‌های جامع، مکانی و روزآمد را محقق سازیم.

وی همچنین به سامانه ملی زیرساخت اطلاعات مکانی (SDI) اشاره کرد و افزود: این سامانه که در حال حاضر نزدیک به ۲۵ هزار لایه تخصصی نقشه و داده در آن قرار دارد، دسترسی دستگاه‌های ملی و استانی و بهره‌برداران مختلف را به اطلاعات تخصصی و روزآمد تسهیل کرده است.

صیدایی تأکید کرد: نگاه علمی و حرفه‌ای مجموعه سازمان، پایه و اساس پروژه‌های توسعه‌ای ایران است و تحقق توسعه پایدار تنها با به‌کارگیری این دانش و ظرفیت‌ها ممکن خواهد شد. خدمات و داده‌های سازمان نقشه‌برداری برای همه مدیران و تصمیم‌سازان کشور در دسترس است تا با پشتوانه داده‌های دقیق مکانی و تحلیل‌های علمی، مسیر پیشرفت و تاب‌آوری کشور تضمین شود.

وی خاطرنشان کرد: امروز حضور جمعی از نمایندگان مجلس، مدیران ملی و استانی، پژوهشگران دانشگاهی، اعضای انجمن نقشه‌برداری و کارشناسان سازمان‌های مختلف کشور، نشان‌دهنده پیوند عمیق جامعه نقشه‌برداری با بخش‌های مختلف اجرایی و علمی است. امیدوارم با تداوم این مسیر و پیوند دانش و تجربه، جامعه نقشه‌برداری ایران بیش از پیش نقش‌آفرینی کند و در خدمت توسعه پایدار کشور باشد.

ضرورت هماهنگی و ماموریت‌محوری سازمان نقشه‌برداری

علی آقا محمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در این مراسم با بیان اینکه نقشه‌برداری شاکله تمدن‌سازی و توسعه است اما همواره این حوزه مغفول واقع شده است، با اشاره به تاریخچه ۷۲ ساله سازمان نقشه‌برداری گفت: سازمانی که تصویر واقعی کشور را ترسیم می‌کند، باید خود فراتر از تصویر دیده شود. کار شما زیربنای همه برنامه‌های توسعه‌ای و حیاتی است.

آقامحمدی با طرح انتقادات جدی نسبت به نبود نقشه جامع برای پروژه‌های عمرانی کشور، هشدار داد: ساخت بسیاری از ساختمان‌ها، صنایع و حتی سیاست‌گذاری‌ها بدون نقشه و مطالعه کافی انجام می‌شود و نتیجه، پدیده‌هایی مثل فرونشست زمین در اصفهان و تهران و آسیب به بناهای تاریخی است. نمی‌شود بی‌برنامه پیش رفت و بعد انتظار داشته باشیم مشکلاتی مانند زمین‌خواری یا کوه‌خواری حل شود.

وی تاکید کرد: بخش‌هایی از کشور، به‌ویژه روستاها و مناطق شرقی، با تخلیه جمعیت یا فقدان نقشه دقیق مواجه‌اند؛ وقتی سکونت و خدمات از مناطقی حذف می‌شود، جای خالی آن را نه دیوار مرزی و نه اقدامات مقطعی جبران می‌کند؛ بلکه همین بی‌توجهی تهدیدات امنیتی و محیط‌زیستی به بار می‌آورد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با انتقاد از ساختارهای موازی و نامنسجم حوزه نقشه‌برداری بر لزوم ایجاد شورای هماهنگی منسجم و راهبردی بین دستگاهی تاکید، و اعلام کرد: این سازمان باید نقشه مناطقی را که هنوز پوشش داده نشده‌اند، در دستور کار فوریت‌دار بگذارد و علت کمبود داده‌ها و نقشه‌های ناقص در سطوح مختلف را شفاف کند.

وی بازنشستگان و نیروهای تخصصی این مجموعه را ذخیره ارزشمند ملی برشمرد و خاطرنشان کرد: همه پرسنل فعال و بازنشسته می‌توانند در خدمت ساماندهی اطلاعات مکانی قرار بگیرند. نسبت هزینه این خدمات پایه‌ای با سایر هزینه‌های جاری بسیار ناچیز و با بازدهی عظیم ملی است.

آقامحمدی ادامه داد: امروز فناوری‌هایی مثل هوش مصنوعی و راهکارهای داده‌محور، نقشه‌برداری کشور را متحول می‌کند. با وجود این، هنوز نقشه‌ها و داده‌های مورد نیاز برای سیاست‌گذاری مناطق کلیدی کشور تهیه نشده است.

وی با طرح این پرسش که چرا برای توسعه دانش فنی و بورسیه نیروهای متخصص سازمان برنامه‌ریزی نمی‌شود، آینده سازمان نقشه‌برداری را منوط به توسعه مستمر دانش و ابزار دانست و با تاکید بر ضرورت توجه به مناطق کمتربرخوردار و بافت‌های فرسوده، آن را «همچون گنج‌های مغفول» توصیف کرد.

به عقیده وی، عقلانیت توسعه ایجاب می‌کند مسکن و زیرساخت را با شناخت دقیق ظرفیت‌ها و محدودیت‌های مکانی تأمین کنیم، نه صرفاً با دستور اداری و جابه‌جایی جمعیت.

سرمایه انسانی و فرصت‌های بی‌بدیل جمعیتی

آقامحمدی با اشاره به فرصت زودگذر جمعیتی ایران، اضافه کرد: نسل جوان گران‌بهاترین سرمایه امروز ایران است. اگر این ظرفیت زیرساختی و آموزشی مورد توجه قرار نگیرد، تهدیدی برای آینده اقتصاد ملی خواهد بود. سیاست‌گذاری منابع انسانی باید مبتنی بر واقعیت‌های جمعیتی و کارآمدسازی سرمایه باشد، نه فقط بروکراسی و مدرک‌گرایی.

وی با اشاره به ارزش ۲ میلیون میلیارد تومانی سهام عدالت و سهم داشتن ۶۰ میلیون ایرانی (از کارگران و کشاورزان تا کارمندان و مددجویان)، گفت: این منبع عظیم ثروت ملی باید فعال شود و از حالت بلوکه خارج گردد. سهام عدالت نه تنها باید آزاد شود، بلکه امکان فعالیت و سرمایه‌گذاری جمعی، تشکیل کنسرسیوم‌های بزرگ و ورود مردم به اقتصاد ملی را فراهم کند.

آقامحمدی وجود موانع حقوقی، مالی و مقاومت در برابر آزادسازی را مانع بزرگ رشد ملی دانست و افزود: تجربه‌های ناموفق قبلی مثل کش‌وقوس ETFها و مداخلات دولت، نباید به ادامه رکود این ظرفیت‌ها منجر شود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: مشارکت کارمندان و عموم مردم در سرمایه‌گذاری و بازارهای بزرگ مالی، رمز کاهش فشار اقتصادی و رشد اشتغال و تولید است.

آقامحمدی با اشاره به بحران منابع در صندوق‌های بازنشستگی، تصریح کرد: ادامه زیان‌دهی صندوق‌ها و وابستگی کامل به دولت پایدار نیست؛ باید شرکت‌های زیان‌ده حذف شوند و سرمایه ملی به سمت طرح‌های مولد و سودآور هدایت شود. هرچه بیشتر نیروی انسانی بیمه باشد اما اثربخشی پایین بماند، بحران عمیق‌تر خواهد شد.

وی با بیان اینکه رشد اقتصادی ۸ درصدی و رسیدن به تولید ناخالص ۴۲۰۰ میلیارد دلار در افق ۱۴۳۰، برنامه‌ای کاملاً دست‌یافتنی است، اعلام کرد: تحقق این هدف، اصلاح ساختارهای اقتصادی، بانک‌ها، بازار سرمایه، بهره‌برداری از معادن و توجه ویژه به منابع غیر نفتی را می‌طلبد، برنامه چشم‌انداز باید مبتنی بر واقعیت‌ها، داده‌های دقیق مکانی، و فضای امیدبخش ملی باشد، نه آرمان‌گرایی شعاری.

آقامحمدی افزود: همان‌گونه که ایران دارای یک میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر خشکی است، سهم دریاها و منابع آبی باید به مساحت ملی افزوده شود تا نقشه جامع ملی واقعاً جامع باشد.

رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری اظهار کرد: بدون اصلاح زیرساخت داده‌های مکانی و سیاست‌های بهره‌برداری از ظرفیت‌های ملی، توسعه متوازن، امنیت پایدار و تحول اقتصادی ممکن نخواهد شد؛ نقش سازمان نقشه‌برداری و سرمایه انسانی آن باید محور برنامه‌ها و تصمیمات کلان آینده قرار گیرد.

تعرفه خدمات مهندسی نسبت به تورم به‌روزرسانی نشده است

همچنین بهمن مؤمنی مقدم رئیس سازمان نظام مهندسی در این مراسم اظهار کرد: امروز معیشت و منزلت مهندسان ما جایگاه خوبی ندارد و باید بپذیریم به بهانه این روز امیدوار به ارتقای جایگاه آنها باشیم.

وی عنوان کرد: متأسفانه یکی از مشکلاتی که ما داریم این است که ما میان فارغ التحصیلان و بازار کار تناسب وجود ندارد. تعرفه خدمات مهندسی نیز به نسبت تورم به روزرسانی نشده است در حالیکه نیاز دارد به آن توجه ویژه شود.

مؤمنی مقدم گفت: ما در نظام مهندسی به ۷۰۰ هزار عضو نیاز داریم. استفاده از ظرفیت عظیم مهندسی منجر به افزایش سرعت و کیفیت بالا اقدامات می‌شود. نظام مهندسی روی بحث معیشت و منزلت تخصصی کار کرده است و در حوزه نظارت ساختمان‌های شهری که در استان‌های تهران و اصفهان مغفول مانده بود را در دستور کار قرار دادیم.

رئیس سازمان نظام مهندسی افزود: ما به همان اندازه‌ای که سند تک برگ داریم چند برابر آن اسناد قولنامه‌ای داریم که ثبت رسمی نشدند که ان‌شاءالله ساماندهی آنها به مهندسین و متخصصین امر سپرده شود تا در نهایت سال آینده در چنین روزی حال و انرژی خوب به هم و به جامعه دهیم.

گفتنی است در ادامه این همایش از تمبر پستی به مناسبت روز نقشه برداری رونمایی شد.