به گزارش خبرنگار مهر، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه در گفتگو با برنامه «مردمدار» در آستانه سالگرد شهادت شهدای خدمت اظهار کرد: فارغ از کارها به نظرم انجام چنین گفتگویی انجام وظیفه است نسبت به همه شهدایی است که به آنها مدیون هستیم. به خصوص برادر عزیزم شهید دکتر امیر عبداللهیان که وزیر شهید امور خارجه است و همکار، دوست، رفیق و برادر من در طول سالیان در وزارت امور خارجه بوده است.
وی با بیان تسلیت نسبت به سالگرد شهادت شهدای پرواز اردیبهشت، افزود: امیدوارم ما در دولت چهاردهم و به طور خاص بنده در وزارت امور خارجه پیرو مسیری که این عزیزان با خون خودشان آبیاری کردند، باشیم.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه باید در راه مسیر شهدا به مردم شریف کشور خدمت کنیم، ادامه داد: باید در راه خدمت جمهوری اسلامی و مردم شریف و با عزت، وظایف خود را انجام دهیم.
عراقچی در پاسخ به این پرسش که آیا فکر میکردید روزی قاب عکس شهید امیر عبداللهیان پشت سر شما باشد و راجع به شهید امیر عبداللهیان صحبت کنیم؟ گفت: واقعیت این است که چنین تصوری نداشتم و شاید هیچکس این تصور را نداشت، در هر حال باید به مقدرات الهی راضی باشیم. حتماً آنچه خداوند مقدر میکند برای ما خیر است.
وی ادامه داد: واقعیت این است که برای من این موقعیت یک نوع وظیفه و مسئولیت سنگینتر است. یک زمان تغییر مسئولیتها در شکل عادی و منظم خود انجام میشود، یک زمان هم انسان جایگزین فردی میشود که در اوج شکوفایی و فعالیت خودش بوده و ناگهان در اثر یک حادثه به شهادت میرسد و این مسئولیت ما را سنگینتر میکند و باری که بر دوش ما است بار سنگینتری است و من همیشه دعا کردم که خداوند ما را در کشیدن این بار موفق کند.
وزیر امور خارجه در رابطه با سابقه آشنایی و دوستی خود با شهید امیر عبداللهیان نیز اظهار کرد: سابقه آشنایی ما بسیار طولانی است ما هر دو دانشجوی دانشکده امور خارجه بودیم و چند سالی اختلاف دوره داشتیم، هر دوی ما با فاصله چند سال وارد وزارت امور خارجه شدیم و دوستیها و رفاقتهایمان آغاز شد و ادامه یافت. ما در مجموعه وزارت خارجه در گروه بچههای وزارت خارجه جای میگیریم و این خود یک دستهبندی است و در این دستهبندی به بچههای دوره سوم و دوم میرسیم و این بستگی به این دارد که چه دورهای آمدهایم.
عراقچی در همین رابطه ادامه داد: شهید امیر عبداللهیان از همان ابتدا حوزه جهان عرب را داشت و حوزههای کاری ما تفاوت داشت من هم در حوزه بینالملل بودم و در ادامه نیز مسیر دیگری داشتم، لذا همکار نزدیک نبودیم اما دورادور همدیگر را میشناختیم و دوست بودیم و در طول سالها این دوستیها گستردهتر نیز شد من همیشه روحیه متواضع و اخلاق بسیار خوب شهید امیر عبداللهیان که انسان بسیار اخلاق مدار بود را تحسین میکردم.
وی افزود: شهید امیر عبداللهیان برایش فرقی نمیکرد با چه کسی مواجه میشود از درک وارد میشد با همان نگهبان جلوی در سلام و احوالپرسی میکرد و با همه همینطور بود فرقی نمیکرد وزیر باشد یا فرد دیگری و همین روحیه او باعث شده بود تا همه او را دوست داشتند، فکر میکنم وقتی به وزارت رسید نیز یک اقبال جمعی نسبت به او وجود داشت و همه آن زمان گفتند که یکی از بهترین انتخابها بوده است که صورت گرفته است و در کارش نیز به این دلیل که همکاری همه دوستان را در وزارت خارجه داشت، موفق بود.
شهید امیر عبداللهیان با دقت بسیار مسائل را پیگیری میکرد
وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که شما و شهید امیر عبداللهیان در دولت یازدهم معاونین وزارت امور خارجه بودید احتمالاً تعاملات بیشتری داشتید چه ارزیابی از این دوره مسئولیتتان دارید، گفت: در زمان وزارت دکتر صالحی هر دوی ما به جمع معاونین وزارت امور خارجه اضافه شدیم، آن زمان شهید امیر عبداللهیان معاونت عربی آفریقایی را بر عهده داشت و بعدها اسامی معاونتها تغییر کرد و من نیز معاون آسیا و اقیانوسیه بودم. بیشتر از گذشته در شورای معاونین همدیگر را میدیدیم و به نوعی در اداره وزارت امور خارجه نقش داشتیم.
عراقچی با طرح این موضوع که تا جایی که حضور ذهن دارند بیشتر از همه ما به هم نزدیک بودیم، ادامه داد: شهید امیر عبداللهیان با دقت بسیار مسائل را پیگیری میکرد و جزئیات را در مباحث مطرح میکرد که شاید دوستان دیگر کمتر به آنها توجه داشتند.
وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که در همکاری با شهید امیر عبداللهیان اگر اختلاف و دیدگاهی داشتید چطور مسائل را پیش میبردید، بیان کرد: اختلاف دیدگاه در کار طبیعی است و نه تنها بد نیست بلکه دیدگاهها همدیگر را تکمیل میکنند و به ابعادی از موضوع کاری میرسیم که همه ابعاد در آن دیده شده است. لذا در زمان آقای دکتر ظریف و آقای دکتر صالحی این اختلاف دیدگاهها همیشه با نگاه مثبتی بیان میشد.
عراقچی با یادآوری اینکه شهید امیر عبداللهیان فردی بود که از پایینترین رده کارشناسی وزارت امور خارجه به وزارت رسیده بود، گفت: شهید امیر عبداللهیان وزارت امور خارجه تحصیل کرده بود و مدارج کاری را پله پله طی کرده بود تا جایی که به وزارت رسید و در داخل بدنه وزارت امور خارجه مقبولیت داشت و از این جهت وقتی به وزارت رسید آرامشی در وزارت امور خارجه برقرار بود البته اخلاق بسیار خوبی داشت و تغییراتی که انجام میداد با زبان و روحیه خوشی پیش میبرد.
وی با طرح این موضوع که در زمان وزارت شهید امیر عبداللهیان معاون سیاسی وزارت امور خارجه بوده است، گفت: به طور طبیعی باید در آن زمان معاون سیاسی تغییر میکرد و این از نظر من پذیرفته شده بود و هیچ ایرادی ندارد که وزیر همکاران خود را انتخاب کند. خاطرم هست که آن روزی که شهید امیر عبداللهیان در زد و اتاق من آمد و با هم گفتگو کردیم و به من گفت که میدانی که باید تغییراتی صورت بگیرد و من گفتم هیچ مشکلی نیست به شما نگران نباشید و این کاملاً برای من پذیرفته شده است و منتظر روزی بودم که به دانشکده برگردم، چرا که من در آن زمان در دانشکده وزارت امور خارجه نیز تدریس میکردم.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: من به شهید امیر عبداللهیان گفتم که آرزوی من این است که به اتاقم در دانشکده وزارت امور خارجه و درس، بحث و تدریس برگردم. شما با طیب خاطر این کار را انجام بده و من هم به دانشکده برمیگردم شهید امیر عبداللهیان هم به من گفت حتماً باید اینجا بمانی و تعبیری به کار بُرد که واقعاً نظر لطف او بود و به من گفت که تو برکت وزارت امور خارجه هستی، میخواهم از اخلاق او بگویم که با هر کسی چگونه صحبت میکرد. تلاش او این بود که کسی از قصد و صحبتش ناراحت نشود.
عراقچی در همین رابطه ادامه داد: شهید امیر عبداللهیان مرا ترغیب کرد که به عنوان مشاور او در وزارت امور خارجه بماند و میخواهم از روحیه او بگویم که در کمال احترام و محبت جابجایی طبیعی در وزارت خارجه را به این شکل پیش برد.
من حکم خادمی امام هشتم را از دست شهید رئیسی دریافت کردم
وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که با شهید رئیسی از کجا آشنا بودید؟ اظهار کرد: با شهید رئیسی دورادور آشنا بودم در جلسات مختلفی که در دوره قوه قضائیه برگزار میکردند شرکت کرده بودند و همینطور در موضوع برجام زمانی که در مجلس خبرگان رهبری حضور داشتند در جلسات مشترکی شرکت کرده بودیم و خاطرم هست که به پرسش ایشان پاسخ داده بودم و همینطور زمانی که تولیت استان قدس رضوی را بر عهده گرفته بودند و من حکم خادمی امام هشتم را از دست شهید رئیسی دریافت کردم.
عراقچی تصریح کرد: شهید رئیسی بسیار اخلاق مدار بود و بسیار نرم و متواضع سخن میگفت، پس از آنکه به ریاست قوه قضائیه رسیدند در جلسات شورای امنیت ملی شرکت میکردند و به تناسب مذاکرات من در جلسات شورای عالی امنیت ملی بسیار شرکت میکردم و روی خوش او یکی از دلگرمیهای ما بود.
وی به رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری با حضور شهید رئیسی اشاره کرد و ادامه داد: وقتی شهید رئیسی در فروردین ۱۴۰۰ برای ریاست جمهوری کاندیدا شد، من مشغول مذاکرات احیای برجام بودم، شرایط بسیار حساسی بود و به انتخابات نزدیک میشدیم و من دو سه بار برای توجیه ایشان به حضورش رسیدم چرا که لازم بود سران قوا در جریان قرار بگیرند و یکی دو بار نیز به تعداد انتخاباتی او رفتم خاطرم هست دیداری که صبح آن به وین پرواز داشتم و در ستاد انتخاباتی و در جلسهای که شهید رئیسی برگزار کرده بود شرکت کردم و جلسه آنها به اتمام نرسیده بود و حدود ۱۵ دقیقه منتظر ماندم، با روی بسیار خوشی آمد و به من گفت ببخشید که معطل شدی! ما اینجا به دنبال دو رأی حلال هستیم.
وزیر امور خارجه ادامه داد: آن زمان به اتفاق شهید رئیسی به اتاق مجاور رفتیم و نماز خواندیم و به شهید اقتدا کردم و من آخرین وضعیت مذاکرات را مطرح کردم و رفتم و این خاطره شیرینی برای من بود.
شهید امیر عبداللهیان مانع جنگ تمام عیار پس از عملیات وعده صادق شد
عراقچی به مسئولیت خود در شورای راهبردی سیاست خارجی دولت سیزدهم اشاره کرد و راجع به سیاستهای موفقی که در دولت شهید رئیسی دنبال میشد، عنوان کرد: وقتی از معاونت سیاسی وزارت خارجه کنار آمدن به اصرار شهید امیر عبداللهیان مشاور ایشان در وزارت خارجه شدم و پس از چند روز آقای دکتر خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی از من درخواست کرد به عنوان دبیر شورا در خدمت او باشم.
وی افزود: و با شهید امیر عبداللهیان مشورت کردم و گفتم اولاً حکم شما است، چنین پیشنهادی به من شده است و او با آقای خرازی صحبت کرد و مقرر شده بود که من در هر دو جا حضور داشته باشم. اینطور در شورای راهبردی مستقر شدم و کار تمام وقتی بود و هرگاه آقای دکتر امیر عبداللهیان مرا دعوت میکرد به جلسات میرفتم و به طور کامل در جریان سیاست خارجی دولت شهید رئیسی بودم.
وزیر امور خارجه به مذاکرات احیای برجام که از دولت قبل به دولت سیزدهم رسیده بود پرداخت و گفت: این مذاکرات ادامه پیدا کرد و به نظرم به سال ۱۴۰۲ نکشید و این موضوع یکی از دغدغهها و مسائل سخت دولت سیزدهم بود که به هر حال با این موضوع دست و پنجه نرم میکردند و ویژگیهای خاص خود را داشت و همزمان موضوع اوکراین آغاز شده بود.
عراقچی در رابطه با تبعات اقدامات روسیه علیه اوکراین نیز ادامه داد: در رابطه با همکاریهای تسلیحاتی با روسیه اتهاماتی به ما وارد شده بود و این یک فضای منفی و سخت را برای ما ایجاد کرده بود، از اینها مهمتر این بود که عملیات طوفان الاقصی آغاز شد و بخش زیادی از سیاست خارجی ما را به خود مشغول کرد.
وی به تحرکات شهید امیر عبداللهیان در حمایت از مردم فلسطین در دولت سیزدهم اشاره کرد و افزود: حجم کارها نشانه این حمایت بود و سپس کار به جایی رسید که عملیاتی علیه سفارت ما در دمشق انجام شده بود و سرداران سپاه به شهادت رسیدند و سپس عملیات وعده صادق یک اجرا شد. همه اینها سیاست پرکاری را برای ما موجب شده بود.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: من همواره راجع به این عملیات وعده صادق حتی در کلاسهای دانشگاه نیز گفتهام که این یک نمونه بارز هماهنگی میدان و دیپلماسی بوده است و توضیح میدادم برای دانشجویان که چگونه میدان و دیپلماسی با هم هماهنگ و همراه شده بودند و نقش شهید امیر عبداللهیان در این عرصه برجسته بود.
عراقچی در رابطه با ویژگیهای شهید امیر عبداللهیان در هماهنگی دیپلماسی و میدان، یادآور شد: اینطور بود که میدان کار خود را انجام داد و دیپلماسی تبعات آن را کنترل کرد و این هماهنگی از اینجایی صورت گرفته بود که قبل از عملیات وزارت امور خارجه مواضع لازم را اتخاذ کرده بود و در حین عملیات پیامها را تبادل کرد و بلافاصله رفت و آمدهایی انجام شد تا واکنش ما به عملیات اسرائیل و یک جنگ تمام عیار تبدیل نشود. این همان کاری بود که ما بعد از عملیات وعده صادق ۲ و پس از سقوط سوریه که بازگو کردن آنها در این گفتگو جایگاهی ندارد اما در حقیقت این صحنهها تکرار شد.
وی در بخشی از سخنانش با طرح این موضوع که موضوع میدان و دیپلماسی بحث کاملاً غیر ضروری بود که بیجهت به آن دامن زده شد، ادامه داد: تردیدی وجود ندارد که میدان و دیپلماسی دو مقوله هستند و همدیگر را تکمیل میکنند و در یک جهت و با یک هدف حرکت میکنند دیپلماسی معمولاً دستاوردهای میدان را در عرصه دیپلماسی نقد میکند، حرکتی کاملاً به هم پیوسته هستند.
وزیر امور خارجه عملیات وعده صادق را به عنوان یک نمونه مطالعاتی قابل بررسی دانست و گفت: قبلاً هم هماهنگیهای دیپلماسی و میدان بسیار اتفاق افتاده بود نظیر جنگ تحمیلی و اینها قابل مطالعه هستند.
مسیر ارتباط ایران و عربستان در دولت شهید رئیسی عوض شد
عراقچی با طرح این موضوع که کار با سازمانهای منطقهای یکی از سیاستهای برجسته دولت شهید رئیسی بود، عنوان کرد: کار با سازمانهای منطقهای که عضویت ما در شانگهای و بریکس اتفاق افتاد و البته انصاف این است که بگوییم موضوع شانگهای در دولت قبل اتفاق افتاده بود و به آستانه الحاق ایران رسیده بودیم و این در دولت بعد اتفاق افتاد اما بریکس از صفر تا صد عملکرد دولت شهید رئیسی بود.
وی در بخشی از سخنانش گفت: پیوستن به سازمانهای منطقهای اقدام بسیار خوبی بود به ویژه بریکس که در مقطع زمانی خاص خودش انجام شد و اگر آن فرصت ایجاد شده را از دست میدادیم شاید چند ماه بعد امکان پیوستن به بریکس دیگر وجود نداشت کما اینکه این امکان حالا دیگر برای بقیه کشورها وجود ندارد.
وزیر امور خارجه در همین رابطه افزود: در آخرین اجلاس بریکس چند ماه قبل در غازان روسیه برگزار شد ۳۵ کشور خواهان پیوستن به این سازمان بینالمللی بودند و ۱۳ و یا ۱۴ کشور تنها به عنوان شریک بریکس پذیرفته شدند نه به عنوان عضو، آنجا مطرح شد که پنج کشور بنیانگذار بریکس بودند و ۵ کشور دیگر به آنها افزوده شدند از جمله ایران و اعضای اصلی بریکس به ۱۰ کشور رسید و تصمیم گرفته شد که دیگر کشوری به این تعداد افزوده نشود و اگر کشوری خانه پیوستن باشد به عنوان کشور شریک پذیرفته شود.
عراقچی با تاکید بر اینکه فرصتهای سیاست خارجی باید در زمان خودش انجام شود، گفت: من در کلاسهای درسم هم گفتهام که فرصتهای سیاست خارجی مانند سوار شدن به آسانسور است که باید تا زمانی که در بازرس سوار شوی اما اگر تعلل بکنیم وقتی درب آسانسور بسته شد دیگر نمیتوان سوار آسانسور شد و البته اگر بخواهی آسانسور را از پایین یا بالا برگردانی باید به همه کسانی که سوار آسانسور هستند باج دهی، لذا استفاده از فرصتها در سیاست خارجی یکی از هنرهای این عرصه است.
وی به سیاست همسایگی را از دیگر اولویتهای دولت سیزدهم برشمرد و تصریح کرد: همواره تلاش داشتیم با همسایگانمان ارتباط داشته باشیم و شهید رئیسی این موضوع را به عنوان حسن سیاست همسایگی با اهمیت بیشتری دنبال کرد و گامهای بسیار خوبی در دولت سیزدهم در این رابطه برداشته شد و در دولت چهاردهم این گامها ادامه یافت و تکمیل شد و باید بگویم که شرایط ما در حوزه همسایگی با سالهای قبل مقایسه نیست و در دولت شهید رئیسی در این رابطه بسیار خوب عمل شد و میخواهم بگویم این مقولهای است که در دولت شهید رئیسی آغاز شد.
وزیر امور خارجه در رابطه با مصادیق و اهمیت روابط همسایگی که در دولت سیزدهم قوت گرفته بود، عنوان کرد: پروندههایی داریم که در آن اعتماد سوزی شده است و در مقابل پروندههایی که اعتمادسازی میکند، در سالهای گذشته پروندههای اعتماد سوز روابط با برخی از همسایگانمان داشتهایم، عنصر اعتماد در این روابط از بین رفته بود و حتی به تدریج به حالت تنش و تقابل و بعضاً در حد تخاصم رسیده بود.
عراقچی در همین رابطه یادآور شد: به طور مشخص روابط ما با کشورهای حاشیه خلیج فارس فراز و نشیبهای بسیاری داشت چه بسا نشیب آن نسبت به فرازش بیشتر بوده است و این باعث شده بود عدم اعتماد جمهوری اسلامی آنها را به کشورهای دیگر منطقه سوق دهد. اما از وقتی سیاست که حُسن همسایگی با کشورهای منطقه و حوزه خلیج فارس در جمهوری اسلامی شروع شد صحنه بسیار عوض شد و شاخص آن روابط با عربستان بود. مد در اوج تقابل بودیم و در دولت شهید رئیسی این مسیر عوض شد.
روندی که در دولت شهید رئیسی در رابطه با ارتباط با همسایگان آغاز شد بسیار مثبت و مبارک بود
وزیر امور خارجه در رابطه با چگونگی تغییر روابط ایران و عربستان که در دولت سیزدهم رخ داد، اظهار کرد: آن زمان من دورادور در جریان این وقایع بودم و سیاستی که دولت شهید رئیسی برای ایجاد اعتماد در روابط در پیش گرفته بود در حوزه خلیج فارس پیش رفت و همانطور که میدانید اعتمادسازی کار سخت زمانبری است در حالی که از بین بردن اعتماد آسان است و فوری اتفاق میافتد و اعتمادسازی دشوار است.
عراقچی افزود: برای اعتمادسازی میان ایران و عربستان زحمات بسیاری کشیده شده بود و گاهی چینیها آمدند و واسطه شدند اما این بحث که انگیزه چینیها چی بود و عربستان چه انگیزهای داشت مباحث جدایی میطلبد و از فرصت مداخله مثبت چین در این موضوع استفاده شد و قبل از آن در عراق مذاکرات امنیتی میان ایران و عربستان شکل گرفته بود. و در مقطعی این مسائل به سطح سیاسی پَرش کرد.
وی خاطرنشان کرد: پرونده بحرین و عربستان به اختیار به هم نزدیک هستند و پس از ارتباط با عربستان درخواستهایی برای ارتباط با بحرین داشتیم و روی اینها کار میکنیم و امیدواریم که به نتیجه برسد، ارتباط ما با مصر نیز بسیار گستردهتر از سابق شده است و رؤسای جمهور ما چند بار دیدار داشتند وزرای خارجه شاید بیش از ۱۰ بار است که دیدار داشتهاند و مکالمات تلفنی بسیاری برقرار شده است.
وزیر امور خارجه ادامه داد: به نظرم روندی که در دولت شهید رئیسی در رابطه با ارتباط با همسایگان آغاز شد بسیار مثبت و مبارک بود و ادامه یافته و نتایج آن به تدریج آشکارتر خواهد شد.
عراقچی در پاسخ به این پرسش که روزی که خبر سانحه برای بالگرد رئیس جمهور و همراهان او را دریافت کردید، چه حسی داشتید؟ گفت: بعد از ظهر آن روز که این حادثه اتفاق افتاد در شورای راهبردی بودم و همکاران در دبیرخانه گفته بودند که چنین اتفاقی افتاده است و هلیکوپتر رئیس جمهور ناپدید شده است و من این موضوع را جدی نگرفتم و به نظرم رسید که شایعهای است که ساختهاند و متأسفانه هرچه جلوتر میرفتیم متوجه شدیم که اخبار خبر ناپدیدی را تأیید کرده است و اخباری راجع به سقوط سخت منتشر شد و آن زمان مرا دلهره فرا گرفته بود که مگر میشود در این شرایط سخت رئیس جمهور را از دست دهیم.
وی ادامه داد: فارغ از آن احساسی که به رئیس جمهور و یا شهید امیرعبداللهیان داشتند به این فکر میکردم که از دست دادن رئیس جمهور و وزیر امور خارجه و حتی فقدان یکی از این افراد برای هیچ کشوری آسان نیست و فکر میکردم شاید طراحی توسط دشمنان و یا رژیم صهیونیستی بوده است که بعدها مشخص شد این موارد نبوده و آن زمان افکاری بود که در ذهنم میآمد. چرا که اگر ترور بود باید کشور وارد فاز جدید و عملیاتی میشد.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: باید دیگران اذعان کنند که جمهوری اسلامی پس از شهادت شهید رئیسی نشان داد که از چنان استحکام و اقتداری برخوردار هست که رئیس جمهور خود را از دست میدهد و وزیر امور خارجه و چند مسئول دیگر را و همچنان کشور به حرکت خود ادامه میدهد و امور تمشیت شده و سپس در یک روند کاملاً مردم سالارانه و بر اساس اصول دموکراسی انتخابات برگزار میشود و فرد جدید میآید.
عراقچی برگزاری انتخابات زود هنگام را بیانگر استحکام درونی جمهوری اسلامی خواند و افزود: امیدوارم این استحکام درونی جمهوری اسلامی برای بسیاری از کشورها روشن شده باشد، در فاصله برگزاری انتخابات جدید امور به خوبی اداره شد و نقش آقای مخبر در این رابطه بسیار مهم بود که در آن دوره دولت را به خوبی اداره کرد و مجموعه قوای کشور همراهی کردند و این این مسیر به خوبی طی شد.
نظر شما