خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ با گسترش روزافزون جمعیت، رشد صنعت و افزایش تقاضا برای انرژی، مسئله تأمین پایدار انرژی به یکی از چالش‌های اساسی کشورهای مختلف تبدیل شده است و در این میان، وابستگی به منابع انرژی فسیلی مانند نفت، گاز و زغال‌سنگ، نه‌تنها منابع طبیعی را تهدید می‌کند، بلکه پیامدهایی همچون آلودگی محیط زیست، گرمایش زمین و افزایش هزینه‌های اقتصادی را نیز به همراه دارد که در چنین شرایطی، توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی، به‌عنوان یکی از پاک‌ترین، در دسترس‌ترین و ارزان‌ترین منابع انرژی، اهمیتی دوچندان پیدا کرده است.
ایران با برخورداری از موقعیت جغرافیایی ویژه، یکی از کشورهای غنی به لحاظ تابش خورشید محسوب می‌شود و در این میان، استان مرکزی با میانگین بالای ساعات آفتابی، جزو استان‌های مستعد کشور در بهره‌برداری از انرژی خورشیدی است، تا جایی که به دلیل شدت و تداوم نور خورشید در بخش بزرگی از سال، از آن با عنوان 《سرزمین آفتاب》 یاد می‌شود و باید اذعان کرد مناطق گسترده‌ای از این استان، از جمله شهرهای محلات، دلیجان، خمین و اراک، از تابش مطلوب خورشید برخوردارند و بستر مناسبی برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی فراهم کرده‌اند.
با این حال، با وجود ظرفیت‌های بالقوه استان مرکزی در زمینه انرژی خورشیدی، همچنان با ناترازی‌هایی در حوزه تولید و مصرف انرژی به‌ویژه در فصل‌های گرم سال که مصرف برق به‌دلیل استفاده از تجهیزات سرمایشی افزایش می‌یابد، مواجه هستیم که این ناترازی‌ها گاه منجر به اعمال خاموشی، فشار به نیروگاه‌های حرارتی و افزایش آلاینده‌های زیست‌محیطی می‌شود در حالی که اگر سرمایه‌گذاری مناسبی در زمینه انرژی خورشیدی انجام گیرد، می‌توان علاوه بر کاهش فشار بر شبکه برق، از مزایای متعدد آن همچون کاهش هزینه‌های انرژی، ایجاد اشتغال، توسعه روستایی و حفاظت از محیط زیست بهره‌مند شد.
با توجه به اهمیت موضوع، پرداختن به چگونگی استفاده بهینه از ظرفیت خورشیدی استان مرکزی، بررسی موانع موجود، راهکارهای توسعه این بخش و نقش آن در آینده انرژی استان، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
هشدار درباره بحران برق و ضرورت توسعه انرژی خورشیدی در استان مرکزی
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر از افزایش بی‌سابقه مصرف برق و لزوم مدیریت مصرف انرژی در این استان خبر داد و گفت: از اوایل فروردین ماه سال جاری نشست‌های اضطراری برای آمادگی در شرایط بحرانی برگزار و از شانزدهم فروردین، برنامه‌هایی برای صنایع و از اول اردیبهشت در بخش کشاورزی و برق خانگی به اجرا درآمد و اکنون نیز با تشدید گرمای هوا در اردیبهشت‌ماه، مصرف برق بیش از ۲۰ درصد رشد داشته است.
محمودی با اشاره به کاهش بارش‌ها و ادامه خشکسالی افزود: اکنون در پنجمین سال خشکسالی قرار داریم و مخازن سدهای کشور ۴۲ درصد کمتر به نسبت به سال گذشته پر شده‌اند و این میزان کاهش آب سدهای آبی به معنای این است که از ۱۳ هزار مگاوات ظرفیت سدهای برق‌آبی کشور، تنها ۵ تا ۶ هزار مگاوات قابل استفاده است که با توجه به فصل پیش رو سعی بر ذخیره این میزان برای تابستان خواهد شد.
وی همچنین به ناترازی موجود در شبکه برق اشاره کرد و گفت: در اواخر خرداد، تعویض میله‌های ذخیره سوخت نیروگاه‌ها به هزار مگاوات انرژی نیاز دارد و با وجود اینکه هنوز در فصل بهار هستیم و روزهای اوج گرما در پیش است با ۱۵ هزار مگاوات ناترازی انرژی مواجه هستیم.
محمودی، عبور از این بحران را نیازمند همکاری ملی دانست و گفت: تجربه سال‌های گذشته نشان داده که با مشارکت مردم می‌توان از این شرایط عبور کرد و با فرهنگ‌سازی و مدیریت مصرف، حتی با امکانات و وضعیت موجود نیز می‌توان بحران را کنترل کرد.
محمودی یکی از راهکارهای اساسی را توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دانست و افزود: اکنون ۸۵ درصد برق کشور از نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود که توسعه آن‌ها نیازمند زمان و سوخت است و به همین دلیل، ناگزیر به توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در کشور و استان مرکزی هستیم.
وی با اشاره به وضعیت نیروگاه‌های خورشیدی در محلات گفت: پیشرفت در شهرستان محلات نسبت به سایر نقاط استان مطلوب است اما کافی نیست و در حال حاضر استان‌های یزد، قزوین و اصفهان در این حوزه از استان مرکزی پیشی گرفتند.
محمودی افزود: با توجه به اینکه مرکزی از نخستین استانها در واگذاری زمین برای نیروگاه‌های خورشیدی بوده است اما پیشرفت در این امر مهم نیازمند پیگیری‌های مداوم و رسیدگی در سطح استان و شهرستان دارد.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان مرکزی اظهار کرد: با پیگیری‌های انجام شده و با توجه به پیشتاز بودن استان مرکزی در حوزه ایجاد نیروگاه‌های برق خورشیدی مقرر شد تا صدور مجوزها به استان واگذار شود که نهایی شدن این مهم، موجب تسهیل امور سرمایه‌گذاری و تسریع آن در استان مرکزی است که امیدواریم این خطه بتواند نقش پیشتاز خود را در توسعه انرژی خورشیدی کشور حفظ کند.
صنایع شهرستان محلات ۱۰ مگاوات برق خود را از منابع خورشیدی تأمین می‌کنند
فرماندار محلات در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تنظیم میثاق‌نامه‌ای با حضور استاندار مرکزی در این شهرستان گفت: بر اساس این میثاق‌نامه، فرمانداران استان مرکزی مکلف شدند با توجه به ناترازی‌های موجود در تأمین انرژی، سهم مشخصی از برق خورشیدی را تأمین و به شبکه برق اضافه کنند.
حسن خزایی‌پور افزود: شهرستان محلات طبق این تعهد موظف است در سال ۱۴۰۴ در مجموع ۱۴۶ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید و در راستای رفع ناترازی‌ها به شبکه برق‌رسانی تزریق کند.
فرماندار محلات ادامه داد: از این مقدار، ۱۳۵ مگاوات از طریق جذب سرمایه‌گذار و ۵ مگاوات در بخش صنعت پیش‌بینی شده است که تاکنون مقدمات کار آغاز و رایزنی‌ها صورت گرفته و پایه‌های نصب تجهیزات در زمین‌های مشخص‌شده در حال اجراست و ۱۰ سرمایه‌گذار با ظرفیت هرکدام ۳ مگاوات فعالیت خود را آغاز کرده‌اند که از تمام ظرفیت‌ها بهره گیری می‌شود تا این پروژه در اسرع وقت به بهره برداری برسد.
وی از فعالیت یک شرکت تولید انرژی خورشیدی نیز خبر داد و گفت: این شرکت در شهرستان محلات تا پایان سال گذشته حدود ۵۰ مگاوات تولید داشت و اکنون ظرفیت خود را به ۹۴ مگاوات رسانده و در مسیر دستیابی به ظرفیت نهایی ۱۴۰ مگاوات در حرکت است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری، بیش از میزان تعهدشده برق خورشیدی در شهرستان تولید شود.
فرماندار شهرستان محلات اظهار کرد: در حال حاضر صنایع شهرستان ۱۰ مگاوات برق خود را از منابع خورشیدی تأمین می‌کنند که در نشستی با انجمن صنایع سنگ نیز، از فعالان این حوزه برای مشارکت در طرح‌های خورشیدی دعوت شده است.
وی با اشاره به سهم بخش کشاورزی گفت: میزان ۲۵ صدم مگاوات به ویژه برای تأمین بخشی از برق مورد نیاز چاه‌های کشاورزی از طریق انرژی خورشیدی در نظر گرفته شده است همچنین ادارات شهرستان موظف شده‌اند ۲ دهم مگاوات معادل ۲۰۰ کیلووات از مصرف برق خود را از منابع خورشیدی تأمین کنند.
خزایی‌پور گفت: برای دستگاه‌های پیشگام در این طرح مشوق‌هایی در نظر گرفته شده است به این صورت که ۵۰ درصد هزینه‌ها از محل اعتبارات کمیته برنامه‌ریزی شهرستان و تفاهم‌نامه با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی پرداخت خواهد شد که برای این منظور، ۳ میلیارد اعتبار اختصاص یافته است.
وی اظهار کرد: مطالعات فنی و کارشناسی لازم انجام شده و بر اساس ظرفیت هر دستگاه، استفاده از پشت‌بام‌ها یا زمین‌های در اختیار آن‌ها جهت تولید برق خورشیدی مشخص شده همچنین برای خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، با هدف ایجاد درآمد پایدار، تسهیلات حمایتی جهت ورود به حوزه تولید انرژی خورشیدی در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: بر اساس افق سه‌ساله استان مرکزی، شهرستان محلات موظف به تولید ۲۳۲ مگاوات برق خورشیدی تا پایان این دوره است و تاکنون یکی از مناطق پیشتاز در تحقق این هدف در سطح استان بوده است که امیدواریم در این زمینه به پیشرفت‌های بیشتری دست پیدا کنیم.
منطقه محلات به‌دلیل اقلیم مناسب، ظرفیت بالایی برای تولید انرژی خورشیدی دارد
مدیر پروژه نیروگاه خورشیدی ۶.۹ مگاواتی محلات در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: از سال ۱۳۹۶ مراحل مطالعاتی، برنامه‌ریزی و اخذ مجوزهای اولیه برای احداث نیروگاه خورشیدی در شهرستان محلات آغاز شد.
محمدرضا اربابی ادامه داد: منطقه محلات به‌دلیل اقلیم مناسب، ظرفیت بالایی برای تولید انرژی خورشیدی دارد و انتخاب این موقعیت در راستای توسعه پایدار و استفاده بهینه از منابع بومی بوده است و این پروژه ترکیبی از تجربه، انگیزه زیست‌محیطی و آینده‌نگری اقتصادی است و می‌تواند الگویی برای دیگر فعالان صنعت انرژی باشد.
وی افزود: شاخص‌های تابشی شهرستان محلات کاملاً با نیازهای فنی نیروگاه خورشیدی همخوانی دارد و اجرای پروژه در محلات علاوه بر جنبه‌های فنی، از منظر مسئولیت اجتماعی و توسعه منطقه‌ای نیز حائز اهمیت بود که در کنار این عوامل، دسترسی مناسب به شبکه انتقال برق، وجود زمین با ویژگی‌های مناسب برای احداث نیروگاه، و همکاری خوب مسئولان محلی و نهادهای مرتبط، موجب شد که محلات بهترین گزینه برای تحقق این طرح باشد.
وی با اشاره به موانع موجود در روند احداث نیروگاه ادامه داد: نخستین چالش پروژه، دریافت زمین بود که به‌دلیل بروکراسی و محدودیت‌های دوران کرونا با تأخیر مواجه شد همچنین، افزایش شدید نرخ ارز باعث بالا رفتن هزینه‌ها و ناکافی بودن بودجه اولیه شد و اکنون پروژه با حدود ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست.
اربابی بیان کرد: در این مرحله، بخشی از پنل‌های خورشیدی نصب شده‌اند و آماده بهره‌برداری هستند، اما به دلیل تأثیر نوسانات اقتصادی و تأخیرهای اداری، هنوز به ظرفیت کامل طراحی‌شده دست نیافته‌ایم که با این حال، برنامه‌ریزی دقیق برای ادامه کار انجام شده و روند تکمیل پروژه با جدیت در حال پیگیری است.
وی افزود: یکی از اصلی‌ترین و زمان‌برترین چالش‌های ما در شروع پروژه، موضوع تخصیص زمین از منابع طبیعی بود که این فرآیند حدود دو تا سه سال به طول انجامید و مستلزم دریافت بیش از ۲۰ استعلام از نهادها و سازمان‌های مختلف بود که هر کدام به‌تنهایی نیازمند پیگیری‌های جداگانه و زمان‌بر بود و علاوه بر مسائل اداری، بخش قابل توجهی از زمینی که برای احداث نیروگاه در نظر گرفته شده بود، به‌عنوان چراگاه دام توسط دامداران محلی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، نبود ثبات اقتصادی، جهش‌های پیاپی نرخ ارز و کاهش ارزش ریال، باعث افزایش شدید هزینه‌ها نسبت به برآوردهای اولیه شد و این در حالی بود که امکان بهره‌مندی از تسهیلات بانکی با نرخ‌های منصفانه نیز وجود نداشت و شرایط دشوار و نرخ‌های بهره بالا، تأمین مالی را به یکی از دغدغه‌های جدی پروژه تبدیل کرد.
وی افزود: این پروژه علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم، فرصت‌های شغلی غیرمستقیم برای پیمانکاران و تأمین‌کنندگان فراهم کرده و به توسعه اقتصادی منطقه کمک کرده است که همچنین، با بهبود سیاست‌ها و کاهش موانع قانونی، مسیر سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر شفاف‌تر و کوتاه‌تر شده که نوید رشد سریع‌تر پروژه‌های مشابه را می‌دهد.
اربابی افزود: در آبان‌ماه سال گذشته، این پروژه با کسب اولویت اول، زمینه دریافت تسهیلات و حمایت‌های دولتی را فراهم کرد که با این حال، تاکنون هیچ‌گونه تسهیلاتی پرداخت نشده و پروژه با وجود پیگیری‌ها، در بلاتکلیفی مالی قرار دارد و امید است با توجه به اهمیت آن، حمایت‌های لازم به‌زودی انجام شود.
تولید ۵ هزار مگاوات انرژی خورشیدی تا سال ۱۴۰۷ در مرکزی هدفگذاری شد
استاندار مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: بر اساس برنامه‌ریزی ترسیم شده مقرر است تا سال ۱۴۰۷، پنج هزار مگاوات انرژی خورشیدی در سرزمین آفتاب تولید شود که این طرح شامل تولید ۵۰۰ مگاوات در سال اول، یک‌هزار و ۷۰۰ مگاوات در سال دوم و ۲ هزار و ۸۰۰ مگاوات در سال سوم است.
مهدی زندیه‌وکیلی با اشاره به پروژه احداث یک نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی گفت: این نیروگاه در شهر محلات واقع شده و یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های فعال کشور به شمار می‌رود و با همکاری شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در استان مرکزی احداث می‌شود و هدف این پروژه تأمین بخشی از نیازهای انرژی کشور و توسعه صنعت خورشیدی در استان است.
استاندار مرکزی همچنین با اشاره به به نقش کلیدی شرکت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این پروژه گفت: این شرکت به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده پنل‌های خورشیدی و تنها تولیدکننده سلول‌های خورشیدی در استان مرکزی شناخته می‌شود و ظرفیت تولید سالانه این شرکت به ۲ هزار مگاوات پنل خورشیدی می‌رسد که نه تنها نیازهای استان را تأمین می‌کند بلکه به بهبود شرایط انرژی کشور نیز کمک شایانی خواهد کرد.
استاندار مرکزی همچنین به نقش انرژی‌های خورشیدی در کاهش آلودگی هوا و حل مشکلات ناترازی انرژی اشاره کرد و اعلام کرد که استان مرکزی در کشور بالاترین بازدهی را از پنل‌های خورشیدی دارد و باید از این ظرفیت به بهترین شکل بهره گیری شود.
نظر شما